Om jouw 
accu’s (huishoud-accu en start-accu) op te laden als je aan walstroom staat kun je natuurlijk een apart laadapparaat aanschaffen, maar in de meeste fabriekscamper zit een 12V verdeelstation ingebouwd dat ook veelal over een acculader beschikt. Dergelijke apparaten worden Elektrobloks, E-box, ElektroVersorgung of iets dergelijks genoemd. In de wereld van de Elektrobloks zijn een aantal grotere merken actief: Arsilicii, Calira, CBE, Reich en Schaudt. De meest gebruikte typen van elke leverancier licht ik hier even toe, tesamen met de voor- en nadelen. Mocht je dus zelf jouw camper bouwen dan kun je hier een aanwijzing vinden welke van deze elektrobloks voor jou het beste zal zijn; mocht jouw huidige elektroblok het hebben begeven (zoals bij mij in 2009 het geval was) en moet je een nieuwe aanbrengen, misschien is het dan verstandiger om te wisselen van type apparaat of fabrikant.
Arsilicii
Arsilicii is een Italiaanse fabrikant van 12V-verzorgingsapparaten en ze brengen verschillende typen op de markt: AL110, AL120, AL310, AL320 en de nieuwere AL-BK20. Het enige verschil tussen al die apparaten is de stroomsterkte: 110 en 310 leveren maximaal 10A en de 120/320 en de BK20 maximaal 20A. Ze zijn te koop tussen de € 310,- en € 340,-. De gebruikte zekeringen zijn in feite PTC’s (warmtegevoelige weerstanden, eufemistisch auto-fuse genoemd) die hoef je dus nooit te vervangen. Tenslotte laadt dit verdeelstation zowel de huishoud-accu als ook de start-accu op, waardoor je (bijna) nooit met een lege start-accu zult staan.
Nadelen:
Omdat deze verdeelstations/laadapparaten tevens de startaccu laden zit daar ook onmiddellijk de beperking. Met een startaccu van 90 Ah en een laadstroom van 10A is de maximale accucapaciteit die door de 110/310 nog redelijk kan worden geladen 100 Ah; dan blijft er niet veel over voor de huishoudbatterij! Bij een 20A apparaat (AL120/AL320) mag je volgens de fabrikant tot 160 Ah accu-capaciteit in totaal (start-accu plus huishoud-accu) gaan, maar veel groter moeten ze dan toch niet worden. En ook dan blijft er niet echt veel meer voor een huishoud-accu over.
Ook een nadeel (en nog gevaarlijk ook) is het feit dat de gehele stroomsterkte van dynamo en solarpaneel over één 5,3 mm kabelschoentje loopt, dus ook als de huishoudaccu flink moet worden opgeladen en je de koelkast onder het rijden op 12V hebt werken. In dat geval kan er zomaar 50 A over de aansluiting gaan lopen met een verbrande aansluiting en verbrande printplaat tot gevolg (zie afbeelding)!
Helaas kent de Arsilicii in geen enkele variant een andere laadkarakteristiek dan de oude vertrouwde drie-traps lading: bulk, float en druppellading. Dat betekent dat er met 13,7 V wordt geladen en niet 14,7V bulk voor AGM, 14,4V voor Gel of een 14,4V float voor AGM gedurende minstens 3 uur om die helemaal vol te krijgen.
Kortom: geen van deze apparaten van Arsilicii zou mijn keus zijn. Sterker nog: in mijn camper zat er één en toen die in 2009 stuk ging heb ik hem vervangen door een Schaudt.
Veel voorkomende storingen:
- Accu wordt niet opgeladen;
- gedurende stalling niet aan 230V walstroom zetten; doe je het wel dan verkort je de levensduur van de Arsilicii èn van de accu.
Calira
Calira is een Duitse firma uit Kaufbeuren en kent de volgende typen “12V-Elektroversorgung”: EVS 17/12, EVS 30/12, EVS 30/18, EVS 30/20 en EVS 30/30. Ook hier geldt dat de apparaten nagenoeg allemaal gelijk zijn op de maximale laadstroom na: 12A, 18A, 20A en 30A. In de verschillende handleidingen staan bijgevolg de maximale accu-capaciteit ook aangegeven: tot 120 Ah(xx/12), tot 180 Ah(30/18), tot 240 Ah (30/20) en tot 300 Ah(30/30). Ze zijn alle geschikt voor loodzuur en Gel-accu’s. Er is géén speciale uitvoering voor AGM-accu’s beschikbaar. Op het moment dat de motor loopt worden de start-accu en de huishoudaccu parallel geschakeld door een scheidingsrelais. De Calira EVS kost rond € 320,-
Op de calira zit één ledje, dat, mocht er een storing zijn, via een blink-code laat weten waar de storing zit:
Elektrobloks van Calira kun je laten repareren! Neem daarover dan kontakt op met Wim van Opzeeland in Alkmaar
Nadelen:
De lader is niet verbonden met de start-accu, dus als je aan walstroom staat, wordt jouw start-accu niet opgeladen. Jammer, is een gemiste kans.
Op de Calira zitten geen zekeringen; dat betekent dat je een apart zekeringenblok zelf moet aanbrengen om alle 12V-kabeltjes af te zekeren. Het staat ook aangegeven in de handleiding van de Calira, maar ik ben wel benieuwd hoe vaak dat ook daadwerkelijk gedaan wordt. Het was een kleine ingreep geweest om, desnoods gecombineerd, de aansluitingen op de Calira zelf van een zekering te voorzien.
Veel voorkomende storingen:
- accu wordt niet opgeladen
- storingen in het bedieningspaneel
CBE
CBE is een Italiaans bedrijf, gevestigd in Trentino en maakt elektrische apparaten voor de 12V-installaties in caravans en campers. Zij maken geen Elektroblok alles in één maar produceren een acculader, het verdeelstation en het bedieningspaneel afzonderlijk. Jij mag het dus nog allemaal aan elkaar knopen.
Ze maken drie laadapparaten: CBE 510/516/522 laders. De standaard laders van CBE zijn 10,16 of 22A en geschikt voor loodzuur en GEL-accu’s; wil je een lader voor jouw AGM, dan moet je één van de gemodificeerde versies aanschaffen, de CBE 516-3 of CBE 522-3 versie. Met een stroomsterkte tot 22 A kun je een 240 Ah loodzuur/GEK/AGM laden. Voor een lithiumaccu is dat afhankelijk van de capaciteit. Bedenk wel dat deze lader van 22A de accu slechts met max 22A kan laden, in de praktijk zelfs langzamer omdat er ook eigen gebruikers (verlichting, waterpomp enz) zijn. Het is dus niet vreemd dat het uren duurt voor een accu geladen is. De laadapparaten zijn te koop voor rond de € 200,-
Ik was al geen voorstander van het modulaire “houtje-touwtje’ netwerk van CBE maar nu helemaal niet meer. In sommige uitvoeringen (vanaf 2021) zit naast de acculader een laadverdeelstation (CBS-2 of CBS2-LT) waarmee ook de start-accu wordt geladen. Het zijn deze laadverdeelstations die niet goed tegen hogere spanningen van meer dan 13,75V kunnen en daardoor in brand kunnen vliegen. Dat is in de herfst van 2022 ontdekt en sindsdien is er een terugroepactie van CBE. Helaas weet niet elke camperbouwer in welke typen en uitvoering ze deze module hebben ingebouwd, dus kijk zelf even en ga dan terug naar de dealer.
Nadelen:
Er zit in de verdeelbox een scheidingsrelais dat bij D+-signalering de huishoud-accu aan de start-accu koppelt. Daarnaast voor de start-accu met 2A druppellader geladen. Het systeem kent 8 zekeringen, oplopend van 5A tot 30A voor de gehele 12V-installatie en dat vind ik een beetje weinig.
Er zijn geen elektrische schema’s beschikbaar van dit systeem of anders gezegd: ze worden heel aardig afgeschermd door het bedrijf. Lastig als je bijvoorbeeld de Controle Unit PC320-CA hebt en slechts één watertank gebruikt. De meting van de tweede watertank (altijd leeg) kun je niet onderdrukken en dus blijft de led van “(één van de) watertank(s) leeg” knipperen. Dit apparaat zou mijn keuze absoluut niet zijn.
Veel voorkomende storingen:
- geen 12V meer;
- laadapparaat defect.
Nordelettronika
Nordelettronika is een Italiaanse bedrijf dat voor campers acculaders, bedieningspanelen, laadboosters en 12V-verdeelstations met ingebouwde lader fabriceert. Zij werken nauw samen met CBE. Zij hebben verschillende Elektrobloks, waarvan de NE 237, opgevolgd door de NE356 (speciaal voor Euro 5/6 motoren) de bekendste is. De ingebouwde lader heeft een capaciteit van 18A en is geschikt voor loodzuur accu’s en GEL-accu’s. Deze EBL hebben ook twee scheidingsrelais ingebouwd voor de stroomvoorziening van de koelkast en om de huishoud-accu via de dynamo op te laden.
Nadelen:
Géén nadelen bekend.
Reich
De firma Reich uit Duitsland maakt drie typen elektrobox: de E-Box I , E-Box-II en E-Box Basic. Alle apparaten zijn zeer compact gemaakt en bevatten het verdeelstation en een acculader. De lader van de Ebox- I is slechts 16A en omdat de Ebox zowel de start-accu als de huishoudaccu oplaadt kan de huishoud-accu dan niet groter zijn dan 90 Ah. Dat is in de tegenwoordige tijd al gauw niet voldoende. De E-Box II en de E-Box Basic hebben daarom een 20A lader aan boord en is zowel geschikt voor loodzuur als GEL èn AGM-accu’s. De prijs is aanzienlijk: beide apparaten kosten rond de € 800,- Gelet op deze prijs en de beperkte accu-capaciteit heeft dit Elektroblok bepaald niet mijn voorkeur.
Nadelen:
De fabrikant raadt aan om de E-Box tijdens de winterstalling niet de hele tijd aan het 230V te leggen; daarmee verkort je de levensduur van het apparaat èn van de accu aanzienlijk. Dit feit roept bij mij vragen op met betrekking tot de laadcurve van de E-Box. Kennelijk valt de druppellading niet te vertrouwen!!
Heb je zware accu’s in jouw camper liggen, dan kun je overwegen om een axtra zware lader van Reich er bij te zetten: de aansluitingen daarvoor zitten aan de E-Box. Hoewel ze die extra lader wel verkopen heb ik ze nog niet geïnstalleerd gezien.
De meest gehoorde klacht van de Reich is dat de accu-lader het begeeft en letterlijk in rook op gaat. De fabrikant zelf geeft ook aan dat dit het zwakste onderdeel is (zie de aanbeveling omtrent de stalling). En is jouw accu-pack zwaarder dan de opgave van de E-Box dan kun er je er op wachten tot de E-Box het begeeft.
Tot slot: de aansluitingen naar het bedieningspaneeltje aan de achterzijde van de E-box zijn heel fragiel; de combistekkertjes die gebruikt zijn zijn eigenlijk bedoeld voor op printplaten en niet erg bestand tegen beweging. Vreemd voor een ontwerp voor campers, zou ik zeggen.
Schaudt
Schaudt, producent van apparaten voor de stroomvoorziening in campers en caravan is marktleider in Duitsland en één van de grootste merken in de rest van Europa. Het maakt elektrobloks in wel 50 verschillende typen met een integrale acculader voor Loodzuur en GEL en speciale typen voor AGM-accu’s. De laadstroom bedraagt 16A aritmisch maximaal (te vergelijken met 20A nominaal) voor de huishoud-accu en 2A voor de start-accu. Het Elektroblok bevat een scheidingsrelais dat bij werkende dynamo/alternator de start-accu en de huishoud-accu parallel aan elkaar koppelt. De maximale laadstroom van de huishoud-accu wordt in dat geval vaak begrensd tot 30A nominaal. De prijzen liggen, afhankelijk van het type, tussen de €320,- en € 450,- Ook Elekrobloks van Schaudt kun je laten repareren als ze defect zijn. Neem daarover kontakt op met Wim van Opzeeland te Alkmaar.
Nadelen:
Vanwege het grote aantal typen heb je een grote keuze; tegenhanger is wel dat het ene type beter bij jouw installatie past dan het andere type. Het is dan ook even zoeken welk EBL het beste bij jouw installatie past.
Er zijn verschillende soorten per accu-type: de meeste hebben een schakelaar om te kiezen tussen loodzuur en GEL en sommige zijn omschakelbaar tussen GEL en AGM. Een klein overzicht van de verschillende typen en hun eigenschappen (de laadstroom-waarden worden door Schaudt aritmisch aangegeven; de waarde ligt dan nominaal 1,5 maal hoger. Ik heb de oorspronkelijke aritmische waarden van Schaudt aangehouden, maar als je ze met andere fanrikanten gaat vergelijken moet je daar wel rekening mee houden):
EBL 30
Omschakelbaar tussen GEL en AGM
Maximale laadstroom bij net: 18A huishoud-accu, 6 A start-accu; 30 A bij draaiende motor.
laadkarakteristiek: IUoU (14,4V GEL, 14,7V AGM); zonnepaneel-aansluiting
EBL 99, 104, 107, 251
Omschakelbaar tussen GEL en Loodzuur;
Maximale laadstroom bij net: 18A huishoud-accu, 2A druppellading start-accu; 30A bij draaiende motor
Laadkarakteristiek: IUoU (14,4V); zonnepaneel-aansluiting
Ingebouwde accu-bewaker: uitschakeling bij 10,5V
EBL 109, 200
Omschakelbaar tussen GEL en Loodzuur;
Maximale laadstroom bij net: 15A huishoudaccu, 2A druppellading start-accu; maximaal 70A bij draaiende motor
Laadkarakteristiek: WoU (14,4V); zonnepaneel-aansluiting
EBL 119, 223
Omschakelbaar tussen GEL en AGM
Maximale laadstroom bij net: 18A huishoud-accu, 2A druppellading start-accu; maximaal 30A bij draaiende motor
laadkarakteristiek: IUoU (14,4V GEL, 14,7V AGM); zonnepaneel-aansluiting
EBL 208
Omschakelbaar tussen GEL en Loodzuur
Maximale laadstroom bij net: 18A huishoud-accu, 2A druppellading start-accu; maximaal 30A bij draaiende motor
laadkarakteristiek: IUoU; zonnepaneel-aansluiting
Bijzonderheden: verbinding 12V-installatie met kabelschoentjes.
Wat zou ik doen?
Als mijn Elektroblok stuk zou geraken dan zou ik kiezen voor een Calira EVS 30/20 of de Schaudt EBL 208S. De laatste is wat eenvoudiger aan te sluiten met kabelschoentjes. De andere elektrobloks voldoen in mijn ogen in het geheel niet. Ze hebben of een te laag vermogen om een redelijk accu-pack op te laden (Arsilicii) of ze zijn buitensporig duur (Reich) terwijl je dan ook nog vragen moet stellen bij de druppellader.
(Oorspronkelijk opgesteld: 22 februari 2020) Laatstelijk aangevuld 30 augustus 2023
