Stekker: Help elkaar met een passende verdeelstekker
Daar sta je dan: op een camperplaats voor 10 campers met maar 5 stroom-aansluitingen. Lastig als je net op dat moment stroom nodig hebt. Het is dan fijn als er mede-camperaars zijn die hun stroomaansluiting willen delen. Daarvoor zijn eenvoudige CEE-verdeelstekkers te koop en laat jij die nu toevallig bij je hebben!
Als je aan walstroom staat ga je er automatisch vanuit dat die paal jou 230V wisselspanning levert. Vaak is dat niet zo en komt er minder spanning uit de paal. Je denkt daar niet bij na, ook niet als blijkt dat de koelkast het bijvoorbeeld niet doet; oh gut, mijn verwarmingselement is stuk, is bij sommigen de eerste gedachte. Meestal blijkt de spanning tot beneden de 205 V gezakt te zijn, waardoor jouw koelkast niet werkt. Een klein digitaal metertje dat je rechtstreeks in het stopcontact steekt biedt dan uitkomst. Je kunt onmiddellijk zien welke spanning er op jouw net staat. Op Ebay te koop voor € 5,-
Neem de juiste zekeringenset mee.
Het ligt zo voor de hand, deze tip. Maar denk nou niet dat alle camperaars een setje zekeringen bij zich heeft voor het huishoudgedeelte van de camper. Voor het motorgedeelte wel ja, want die zitten standaard bij het vehikel. Die voor de eigenlijke camper niet! Kijk dus eens welke je hebt (Laag, Mini, Normaal, Maxi) en welke waarden (1, 2, 3, 4, 5, 7,5 , 10, 15, 20, 25, 30 ,40 of zelfs nog hoger). Je vindt de zekeringen normaliter bij jouw Elektroblok/verdeelunit maar soms ook in de kabeltjes vanaf de plus-pool van de accu. Deze laatste zijn vaak naderhand door de vorige eigenaar aangebracht.
En tot slot: Er is een zekering die meestal wordt vergeten omdat je hem niet ziet zitten! In de kabel van/naar jouw accu (de dikste) zit ook een zekering, de hoofdzekering van jouw accu. Deze heeft meestal een waarde groter dan 50A (bij mij 125A) en is afgestemd op de dikte van de kabel zodat bij een eventuele kortsluiting niet jouw kabel wegsmelt. Spoor deze op, kijk welke waarde die heeft, ga naar de automaterialenwinkel en stop een reserve-zekering bij je.
Je kent het waarschijnlijk wel: in de loop der tijden worden er hoe langer hoe meer accessoires in de camper aangebracht en sommige hebben een voedingsspanning van 12V nodig. De accupool komt hoe langer hoe voller te zitten omdat op het verdeelblok c.q. het elektroblok geen plaats meer is. Naast het feit dat het niet overzichtelijk is (de meeste camperaars labelen hun stroomdraden niet en de volgende eigenaar mag het dan uitzoeken), is het ook niet veilig. Slechte verbindingen worden warm, zo niet heet. Mocht dat bij jou ook zo zijn, dan kunnen zogenaamde marine-polen een uitkomst bieden. Het zijn DIN-polen voor een normale accu met daarop 3 aansluitingen (2 maal 6 mm en ééntje van 8 mm). Nieuwe ogen aan de kabeltjes en je hebt jouw stroomnet weer wat veiliger gemaakt.
Help, er werkt niets meer, de electronica is de weg kwijt!
De vonkontsteking van de gaspitten werkt niet meer, en ook de koelkast doet het niet; het bedieningspaneel is dood, de verlichting werkt niet, kortom, de hele elektriciteitsvoorziening is uitgevallen. Je denkt dan al snel dat jouw hoofdzekering in het 12V circuit is doorgebrand, maar na een zorgvuldige controle blijkt dat niet het geval te zijn. Nee, de camper wordt hoe lange hoe meer van elektronica voorzien en dat heeft ook één groot nadeel: de elektronica kan de weg kwijt raken. Daar is maar één probaat middel tegen: reset! Hoe doe je dat? Maak de kabel van de walstroom los en koppel jouw huishoud-accu én de start-accu los; even een minuut wachten en dan alles weer aansluiten. Je hebt nu de elektronica gereset en als dat de oorzaak was is het nu opgelost.
Vervang jouw halogeen door led-verlichting
Een simpel halogeenlampje boven de bank in de camper heeft een vermogen van 10 Watt en gaat zo’n 2000 branduren mee. Een led daarentegen heeft een levensduur van 30.000 uur en een led van 1 Watt heeft eenzelfde opbrengst als een 8 Watt halogeenlampje. Je zou dus veel energie besparen als je alle halogeen-lampen zou vervangen door led’s. In bijna alle gevallen kan dat probleemloos: jouw halogeenlampjes zijn ook van het 12 Volt type, evenals de led’s. Enige nadeel van led’s is dat de meeste polariteit gevoelig zijn (ze hebben een + en een min); doet hij het niet als hem insteekt, draai hem dan even een halve slag en hij zal het wel doen! Tot slot: ook de kleur is belangrijk. Gemoedelijk wit licht (zoals je dat in jouw woonkamer gewend bent) heeft een kleurtemperatuur van 2800 – 3200⁰ Kelvin, het wittere licht boven het aanrecht in de keuken een temperatuur van 4000⁰ Kelvin en zeer wit licht boven laboratoriumbladen wel tot 5500⁰ Kelvin. Die zogenaamde kleurtemperatuur staat er bij led’s altijd bij.
En als je dan toch bezig bent: koop Led 12V die geschikt zijn voor een spanningsbereik van 10V tot 30V. Jouw accuspanning fluctueert (afhankelijk van het soort accu) tussen de 12V en 14,7V. Vooral dat laatste is voor sommige ledjes funest. Hier kun je ze krijgen, maar zelfs Ali heeft ze, al moet je dan wel even goed zoeken: https://nl.aliexpress.com/item/32775093915.html
Je ziet ze veel: kabels in de knoop omdat er geen haspel werd gebruikt voor het oprollen. En dat is helemaal niet nodig. Een kabel oprollen is een techniek. Als je hem om elleboog en hand wikkelt – de meeste gebruikte foutieve methode – komt er bij elke omwikkeling een slag in de kabel en voor je het weet zitten er meer dan 20 slagen in de kabel. Een goede techniek is de boven/onder wikkeltechniek.
Kijk naar deze video, waar het wordt gedemonstreerd.
Resetten van de Steca laadregelaar
Soms heeft de Steca solar laadregelaar kuren en geeft hij foutmeldingen die er niet kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld E 07 voor een te lage accuspanning, terwijl de accu aan de walstroomlader ligt. In dat geval kun je de Steca het beste even resetten. Dit doe je als volgt: koppel eerst het zonnepaneel af (pas op dat je geen kortsluiting maakt; ik heb voor dat doel een zekering in de plus-kabel zitten), en koppel daarna de accu af. Wacht nu 10 minuten. Koppel dan de accu weer aan en geeft de Steca 1 minuut om zich op de accu in te stellen. Koppel daarna als laatste het zonnepaneel weer aan. Jouw Steca heeft zich nu gereset.
S
ommige camperaars vragen zich af hoe ze hun fietsaccu kunnen opladen als ze niet aan walstroom staan, en dan vooral, onder het rijden of niet. Kijk op jouw lader hoeveel input die vraagt. Meestal staat daar iets op van 110-230V 1,2 A; in dit voorbeeld betekent dat de lader kan werken op een spanning tussen 110V en 230V en dat hij op 110V dan 1,2 A verbruikt. M.a.w. het vermogen dat de lader vraagt is 110 x 1,2 = 132 Watt. Jouw pure sinus omvormer (altijd die nemen, kost een paar tientjes meer, maar werkt altijd en maakt niet stuk!) heeft rendementsverlies (max. 20%) en dus moet die 160 Watt kunnen leveren. En 160 Watt is bij 12V: 160/12 = 14 A (afgerond). Per uur onttrekt de lader dan 14A aan de accu en dat is meer dan een absorptiekoelkast; die lader trekt gegarandeerd de accu leeg. Conclusie: alleen opladen als je rijdt!
Hoe lang moet jouw kabelhaspel zijn, wil je er redelijk mee uit de voeten kunnen. Wij hebben er één van 15 meter en we komen zelden te kort. Wel hebben we een voordeel: we kunnen ook zonder 230V . Nu las ik laatst op een Facebook-groep van iemand die 60 m bij zich had op een haspel. Afgezien van een aardig gewicht, is het ook lastig als je wat meer verbruik hebt. Meestal moet je de haspel helemaal afrollen bij een gebruik van 1500 Watt of meer. Ligt er mooi 40m kabel onder jouw camper!
Je staat op de camperplaats of camping met walstroom maar je komt er achter dat je geen 230V in de camper hebt. Ga eerst eens kijken of er op de paal wel 230V staat. Controleer dat met de multimeter of anders met een verloopstekker en een looplamp. Soms staat er helemaal niets op, maar soms ook heeft jouw voorganger aan de paal teveel stroom gevraagd en is de zekering omgeslagen. Is het dat allemaal niet, controleer dan of er op het eind van jouw kabel spanning staat. Is dat ook het geval, dan resteert eigenlijk nog maar één oorzaak: jouw zekeringenautomaat in de camper is omgeklapt. Je vindt hem net achter het punt aan de binnenkant van de camper waar je de kabel van de walstroom aansluit.
Als door een te lage spanning (bijvoorbeeld op stal) het bedieningspaneel niets meer doet, ook niet nadat de accu opnieuw helemaal is opgeladen, dan moet je het paneel resetten. Dit doe je als volgt: je moet het controlepaneel helemaal spanningsvrij maken. Op de huishoud accu zit een zekering die naar de ”verdeelkast” (het elektroblok) gaat. Deze zekering er uit halen. Dan ook de zekering op de startaccu er uit halen. Alleen als deze 2 zekeringen er uit zijn is het woongedeelte dus ook het controlepaneel helemaal spanningsvrij. Kopje koffie drinken en de zekeringen weer terug steken. Het controlepaneel is dan weer ge-reset. Als je de zekeringen niet kan vinden, haal dan de plus polen van beide accu’s.
Maximale lengte van mijn kabel
Hoe lang mag mijn aansluitkabel voor de 230V buiten de camper zijn? Met andere woorden: hoever mag ik maximaal van de walstroom af staan? Dit is afhankelijk van de dikte van jouw kabel en de maximale stroomsterkte die er door heen gaat. Die laatste wordt bepaald door jouw schakelautomaat/beveiliging in de 230V in jouw camper of die van de walstroom-paal. Van die zekeringautomaat heb je drie gangbare typen: B-karakteristiek (meest gangbaar), C-karakteristiek (hoge ingangsstromen, bijvoorbeeld ten behoeve van verwarmingselementen) en D-karakteritiek (traag, ten behoeve van motoren). Meestal is de zekering 10A. Kijk hier de tabel voor elke diameter (te beginnen met 1,5 mm², de meest gangbare draaddikte van de CEE-kabel) en tot zeer hoge stroomsterktes tot wel 80A. Voor 10 A en 1,5 mm² bedraagt de maximale lengte 59 meter (afgerold!!)
Heb jij ook een accustrip waar je jouw kabels op bevestigt? Dan zul je problemen hebben met het elektrisch afschermen van die strip om kortsluiting te voorkomen. Het kan eigenlijk heel makkelijk: snij een rubberen tuinslang open en vouw die over de strip en aansluitdraden. Begin en eind maak je even vast met isolatietape (géén plakband!) en jouw strip zit veilig opgeborgen. Ik heb het bij zowel de plus als de min-pool gedaan. Wanneer er nu een steeksleutel op valt, krijg ik geen kortsluiting.
Ligt jouw kabel ook altijd in de knoop en heb je er geen goede oplossing voor. Dan is hier het ultieme gereedschap om jouw kabel goed op te bergen en ook zeer handig in gebruik: de CableBeak. Nooit meer jouw kabel in de war met de Cablebeak. Jouw kabel geordend op- en afwikkelen is nu kinderspel.
Voor kabels met een diameter van 6 tot 10 mm en met een lengte tot 30 meter.
Houd het handvat stevig vast in één hand en maak met de andere hand de kabel op armlengte. Leg de kabel in de sleuf van de Cablebeak. Herhaal deze beweging tot de kabel compleet is opgewikkeld. Je hoeft bij gebruik de kabel niet verder af te wikkelen dan nodig. Moet je bij kabels op een haspel deze altijd helemaal afwikkelen, bij CableBeak hoeft dat niet. Aan het handvat zit tevens een haak waarmee je hem makkelijk in de garage kunt ophangen. Je hebt er al één voor nog geen € 15,- bij https://www.cablebeak.com/
Wanneer 
je extra USV-aansluitpunten wilt maken, gebruik daar dan géén usb-contactdozen voor (zie afbeelding). Deze verbruiken altijd stroom, ook al heb er geen USB-apparaat aangehangen. Met nog geen dubbeltje aan elektrische energie in jouw 100 Ah-huishoud-accu is elke vorm van sluipverbruik doodzonde. Wil je het aantal USB-contacten uit breiden, maak dan een 12V-plug, waarin je, naar behoefte, een usb-adapter kunt doen. Dan verbruikt die alleen stroom als je hem nodig hebt.
Veel camperaars vragen zich af of hun start-accu ook wordt opgeladen als ze de camper aansluiten op walstroom, dus als ze 230V van buiten beschikbaar hebben. Dat hangt helemaal af van hoe jouw camper elektrisch is opgebouwd. Bij sommige campers is dat wel het geval, bij andere nou net weer niet; het hoort in jouw camper-handboek te staan, maar ja ….. Er is wel een eenvoudige methode om vast te stellen of jouw start-accu wordt geladen. Heb je een bedieningspaneel die de spanning op de start-accu kan weergeven? Nou, dan kijk je eerst wat die spanning van de start-accu is voordat je walstroom aansluit, om vervolgens die spanning nog eens te meten met walstroom aangesloten. Als je in dat laatste geval iets van 13,4 V of hoger meet dan wordt jouw start-accu opgeladen.
Heb je geen paneel dat de spanning kan weergeven, dan zul je met een multimeter op de start-accu moeten vaststellen of er geladen wordt.
Motor starten tijdens walstroom
Velen vragen zich af of het kwaad kan om de motor starten terwijl de camper is aangesloten op walstroom. Laat ik voorop stellen dat een aantal merken dat onmogelijk hebben gemaakt; de brandstofpomp reageert niet zolang je aan walstroom staat en dus start de motor niet. In eerste instantie is dat gedaan, zodat je niet per ongeluk kunt wegrijden met de 230V-kabel nog ingestoken. Maar ook omdat gevoelige elektronica een flinke klap kan krijgen als je de motor zou kunnen starten. De alternator gaat dan ook in werking en in het 12V-circuit ontstaat een piek omdat de accu-lader van het 230V even de tijd nodig heeft om zich in te stellen om de extra aanvoer van 14,4V vanuit de alternator. Heb je een oude Bürstner uit 1993 dan speelt dat waarschijnlijk minder een rol dan een nieuwe Niesmann-Bischof uit 2021.
Heel veel camperaars (en ik ook) kopen onderdelen bij Aliexpress. Daar is op zich helemaal niets mis mee, maar denk wel goed na voordat je daar iets bestelt. Tot € 21,- aan waarde is er geen probleem, maar daarboven komt er 21% BTW plus afhandelingskosten (€ 15,-) bij. Kom je zelfs boven € 150,- dan komen er ook nog eens 6% invoerrechten bij. In totaliteit wordt jouw prijs dus 27% hoger. Maar bovendien: is er iets niet goed aan het product dan wordt terugsturen en geld terug een heel lastige opgave, zelfs in het geval dat je had kunnen weten dat de specificaties niet kunnen kloppen. Wat dacht je van deze Lithium Powerbank van 80 Ah voor € 11,03? Een 100 Ah Liontron Lithium-accu kost hier € 989,- Iets klopt er niet en ik durf te wedden dat het de capaciteit is (bedoeld wordt waarschijnlijk 8000mAh en zelfs daar heb ik nog mijn twijfels bij). Een vaste afnemer bij Aliexpress zei dezer dagen op de Faceboekgroep Camper Techniek: “Inmiddels zit ik op 873 bestellingen. Ik heb in de jaren een beetje geleerd wat al dan niet goed zou kunen werken. Ik zag gisteren nog iemand die een Chinese omvormer had gekocht die toch niet zo stabiel was als gedacht. Ik ga vooral voor simpele dingen, als het duidelijk veel duurder wordt kies ik liever voor een bewezen merk, ook al is het in Europa 40% duurder.” Een goede raad lijkt me.
Meerdere accu’s parallel schakelen
Wil je meerdere accu’s parallel schakelen dan doe je dat door plus met plus van elke accu met elkaar te verbinden en ook de min met min en tenslotte de plus van het 12V-circuit in de camper te verbinden met de plus van de eerste accu en de min van het 12V-circuit met de min van de laatste accu. Zie het schema hiernaast. Kan het kwaad als je het anders doet? Ja! In de foutieve schakeling wordt de 1e accu door het laadapparaat geladen en begint die accu daarna door het verschil in laadtoestand onmiddellijk dan de 2e accu te laden. Door een verschil in interne weerstand is dan helaas die laadenergie niet precies de helft van de oorspronkelijke energie die in accu 1 is gestopt; er ontstaat een onbalans tussen beide accu’s. Bij het weer ontladen, dus als je beide accu’s weer gaat gebruiken, wordt die onbalans versterkt: je haalt energie uit de 1e accu en die wordt dan weer aangevuld uit de 2e accu, maar ook hier zorgt dat verschil in interne weerstand weer voor een verdere onbalans. Uiteindelijk zal zo de 2e accu de 1e accu op den duur leeg trekken en zijn ze beide overleden. Door nu de accu’s wel op de juiste wijze te verbinden, kan er geen onbalans ontstaan: immers, laden en ontladen gebeurt dan voor beide accu’s in dezelfde mate.
Start-accu mee opladen via solarlaadregelaar
Niet elke solarlaadregelaar heeft de mogelijkheid om een tweede accu (bijvoorbeeld de start-accu) mee op te laden. Wil je dat wel dan kan de Votronic Standby-charger een oplossing zijn. De Votronic StandBy Charger dient voor het automatisch opladen en druppelladen van de startaccu of de hulpaccu, als de netlader, de zonnelaadregelaar of de generator is uitgerust met slechts één laadpoort. Het achteraf inbouwen van de unit is heel eenvoudig door hem gewoon tussen boordaccu en startaccu of boordaccu en hulpaccu door te verbinden, zonder dat de bekabeling hoeft te worden gewijzigd. Als de netlader werkt en de boordaccu laadt, zal een klein deel van de laadstroom – afhankelijk van de laadtoestand – worden opgeladen aan de tweede accu (startaccu of hulpaccu). Dit druppelladen gebeurt automatisch en is te herkennen aan een verhoogde spanning van de tweede accu. Overladen van de tweede accu is uitgesloten, aangezien de laadspanning met minimaal 0,6 V wordt verlaagd en de laadstroom voor 12 V op 2 A en voor 24 V op 2 A wordt begrensd.
(Oorspronkelijk opgesteld: 1 september 2018) Laatstelijk gewijzigd: 14 mei 2023
