Agregaten/Inverters

Door het gebruik van hoe langer hoe meer stroomverbruikers (TV, Satelliet-ontvanger, Smartphone, Tablet enz.) kan het voorkomen dat jouw accu uitgeput raakt en jouw energie-gebruik derhalve niet meer in balans is. Naast aansluiting op walstroom (“aan de paal”) heb je daarvoor nog grofweg drie mogelijkheden:
a. laat jouw dynamo met meer kracht jouw accu opladen (zie “benut de dynamo voor 100%: );
b. installeer een zonnepaneel (zie “Zonnepaneel installeren”), of
c. koop een externe stroombron, het aggregaat.

Enige tijd geleden kreeg ik een vraag van een camperaar over een stroomgroep die in de camper niet werd herkend en hij vroeg mij wat daar de reden van kon zijn. Die stroomgroep was 230 V, opgewekt door een aggregaat. Zijn verhaal was voor mij aanleiding om deze pagina te maken.

Wat is een aggregaat?

Een aggregaat is een door een motor aangedreven generator waarmee elektriciteit wordt opgewekt. Een aggregaat bestaat dus uit twee onderdelen: een motor en een generator. Veelal wordt een verbrandingsmotor gebruikt als aandrijfmotor. Aggregaten worden gebruikt op plaatsen waar geen of onvoldoende elektrisch vermogen beschikbaar is, zoals op plaatsen waar geen aansluiting op het lichtnet voorhanden is. Ook op plaatsen waar een continue beschikbaarheid van energie een vereiste is, zoals in ziekenhuizen, worden aggregaten toegepast. Meestal staan ze dan vast opgesteld en worden aangeduid als noodaggregaat.
De verbrandingsmotor is voor kleinverbruik meestal een benzinemotortje, voor grotere generatoren wordt vaak een dieselmotor gebruikt. Zo hebben ze in het Nederlandse en Belgische leger jarenlang de befaamde Bauscher gehad, een 50 kW aggregaat dat een hele verbindingscompagnie aan stroom kon helpen.

Het belangrijkste onderdeel van het aggregaat is de generator. Een generator is de algemene benaming voor een machine die mechanische energie, binnenkomend via een draaiende as, omzet in elektrische energie. In een elektriciteitscentrale wordt de rotatie van de as dikwijls verzorgd door een turbine. De omzetting in de generator berust op inductie, het natuurkundige verschijnsel dat over een geleider die zich in een veranderend magnetisch veld bevindt (of die beweegt in een magnetisch veld), een elektrische spanning wordt opgewekt. Generatoren heb je in twee varianten: de wisselspanningsgenerator en de gelijkspanningsgenerator. In jouw camper zit tenminste een gelijksspanningsgenerator: de dynamo! Deze dynamo levert een 12V gelijkspanning en daarmee wordt de start-accu gevoed. Een generator genereert in eerste instantie altijd wisselspanning. Het verschil tussen een wisselspanningsgenerator en een gelijkspanningsgenerator is wat er daarna gebeurt. Bij een gelijksspanningsgenerator wordt de wisselspanning door een mechanische schakelaar, de commutator, omgezet in pulserende gelijkspanning.

Een benzineaggregaat wekt dus stroom op via zijn verbrandingsmotor die de generator aandrijft. Als je nu vermogen vraagt – je sluit jouw straalkacheltje aan – dan moet jouw benzinemotortje harder werken om de generator rondgedraaid te krijgen en neemt het toerental een beetje af. Hierdoor fluctueert de spanning: 230V, 50 Hz wordt misschien wel 215V, 48 Hz. Met andere woorden: jouw aggregaat levert geen gestabiliseerde wisselspanning op.

Het aggregaat met inverter

Om ook over een gestabiliseerde wisselspanning te kunnen beschikken is het aggregaat met inverter uitgevonden. Een aggregaat wekt stroom op door middel van een verbrandingsmotor met schommelingen in de stroom, terwijl sommige gevoelige apparaten zoals een TV en een computer juist stabiele elektriciteit nodig hebben. Bij de productie van elektriciteit via een generator wilt je natuurlijk een mooie, constante stroom (een sinuscurve) en geen elektriciteit die hoge pieken en dalen vertoont. Dit is precies waar de inverter voor dient. Met een inverter kun je gebruik maken van stabiele wisselstroom. De Nederlandse term voor een inverter is ‘wisselrichter’ of ‘omvormer’. Een omvormer zet bijvoorbeeld een lage spanning om in een hoge spanning of andersom. Denk bijvoorbeeld aan de bovenleiding van een tram. Hoogspanning van 3000 volt wordt door een inverter omgezet naar 230 volt, zodat de tram kan rijden. De inverter bij een aggregaat is ook een omvormer, maar dan met een belangrijke aanvullende functie. Deze zet namelijk niet alleen de spanning om, maar ook de frequentie. Een inverter zet hoogspanning om naar een stabiele, bruikbare wisselstroom.

Hoe werkt de inverter?

Een inverter zet de hoogspanning, die door het aggregaat wordt opgewekt, om in gelijkstroom en bouwt deze als het ware af. Vervolgens wordt de gelijkstroom omgezet in bruikbare én stabiele wisselstroom, zoals die uit een stopcontact komt. Stabieler zelfs! Deze stabiele wisselstroom is veilig te gebruiken voor gevoelige apparatuur. Een bijkomend voordeel van een inverter op een aggregaat is dat deze meestal ook de motorsnelheid regelt. Daardoor is een inverter-aggregaat doorgaans veel zuiniger dan een gewoon aggregaat. Ook maakt de gemiddelde inverter vrij weinig geluid. Het wordt dan ook wel een fluisteraggregaat genoemd.

Het omzetten van de elektrische spanning naar stabiele wisselstroom kost op zijn beurt ook weer energie (lees: elektriciteit). Daardoor is de kracht van een inverter-generator meestal wat minder dan die van een gewone generator. De maximum capaciteit van een aggregaat met invertertechnologie ligt rond de 6000 watt (6 kW; toch wel een tikkeltje kleiner dan de Bauscher hierboven, maar ja, die weegt ook een kleine 1200 kg). Toch is dit doorgaans geen probleem: zoveel energie hebben we in de camper toch niet nodig.

Advies:

Als je al overweegt om een aggregaat aan te schaffen, koop er dan één met inverter. De vaak gevoelige apparatuur in de camper blijft het dan gewoon doen. Als de hierboven genoemde camperaar dit ook had gedaan, dan had zijn systeem gewoon die 230V als stroomgroep herkend.

Bedenk wel dat alle aggregaten, ondanks de lovende woorden van de verkoper, een stevige geluidsbron vormen (de hierboven getoonde ISG 1200 inverter-aggregaat bijvoorbeeld produceert 95 dB(A) op 1 meter afstand en dat is nog altijd een dikke 70 db(A) op 10 meter afstand!) en ook een benzine-slurper is (0,75 ltr per uur is geen uitzondering).

Het goedkoopste inverter-aggregaat dat ik heb kunnen vinden is de Güde ISG1200 ECO van € 194,95. Mijn keuze zou zijn (als ik er eentje zou willen aanschaffen, maar ik heb er geen nodig, zie “Elektrische energie in balans“) de Kipor inverter IG770: fluisterstil (65 dB(A) op 7 meter), 10 kg zwaar en de afmetingen zijn klein (41 x 22 x 36 cm (lxbxh)).

Test door Kieskeurig van aggregaten

Geen inverter type, € 120,-	De Eurom GE720 is een praktische generator, die u voorziet van stroom op plaatsen waar geen stopcontact aanwezig is. Wanneer u regelmatig aan het klussen bent, is dit handzame aggregaat een uitstekende keuze. Het apparaat is compact van formaat en kan door middel van de draaggreep gemakkelijk worden verplaatst. Met een capaciteit van 650 watt (continu) bij een output van 230 volt is hij ideaal voor klussers. De 12 volt-aansluiting heeft een capaciteit van 5 ampère. De GE720 wekt stroom op door middel van een benzinemotor. Deze tweetakt motor heeft één cilinder met een inhoud van 63 cc. Hij draait met 3600 toeren per minuut en beschikt over een benzinetank van 4,2 liter. Op een volle tank werkt deze generator ongeveer 5,8 uur. De motor heeft een vermogen van 1,5 kilowatt (2 pk). Het aggregaat wordt ingeschakeld met behulp van een handstarter (trekstart). Gemeten op een afstand van 7 meter, heeft deze Eurom generator een geluidsniveau van 66 decibel. Daarmee is het een stil aggregaat. Het apparaat is 36,5 centimeter hoog, 37 centimeter breed en 31,5 centimeter diep. Het weegt ongeveer 16,8 kilogram. Deze stroomgenerator is voorzien van één stopcontact, waar u een apparaat of verlengsnoer op kunt aansluiten.
Geen inverter type; € 119,-	Hecht GG950 DC generator geschikt voor basis doeleinden, als op de camping en in de tuin. Doordat de GGG 950 DC aggregaat slechts 16,5 kilo weegt en voorzien is van een praktische handgreep, is deze makkelijk te verplaatsen. TECHNISCHE GEGEVENS: Motor 1,5 Kw / 2 pk Tankinhoud: ca. 4 liter Verbruik: ca. 0,5 liter/uur Continu vermogen generator: 650 Watt Max. Vermogen: 750 Watt Beschermklasse: 1 Beveiligingssoort: IP 23 Geluidsvermogen: 88 db 2-Takt-Motor, luchtgekoeld 63 CC Met handgreep en rubber voetjes
Geen inverter type, € 120,-	Güde GSE 950 2 tact generator geschikt voor basis doeleinden, als op de camping en in de tuin. Doordat de GSE 950 aggregaat slechts 18 kilo weegt en voorzien is van een praktische handgreep, is deze makkelijk te verplaatsen. TECHNISCHE GEGEVENS: Motor 1,5 Kw / 2 pk Tankinhoud: ca. 4 liter Verbruik: ca. 0,5 liter/uur Continu vermogen generator: 650 Watt Max. Vermogen: 750 Watt Beschermklasse: 1 Beveiligingssoort: IP 23 Geluidsvermogen: 94 db 2-Takt-Motor, luchtgekoeld Mengverhouding 1 – 50 ( 1 deel 2 tact olie op 50 delen benzine ) 63 CC Met handgreep en rubber voetjes
Inverter type, € 195,-	De Güde ISG 1200 ECO inverter stroomgenerator overtuigd met de zogenaamde inverter-technologie, speciaal voor gebruik met elektrisch gevoelige apparaten, zoals TV, computer en hifi-apparatuur enzovoort. De ISG 1200 ECO is uitgerust met een stroomonderbreker en een tekort aan olie-bescherming. Het compacte en lichtgewicht ontwerp vergemakkelijkt het transport. Antivibratie voetjes zorgen dat de generator niet beweegt tijdens de werking. Een indicatie LED waarschuwt voor een goede werking en de oliepeil waarschuwing ronden de voorzieningen van Güde ISG 1200 ECO inverter stroomgeneratoren af. TECHNISCHE GEGEVENS: Voltage: 230 volt Motor: 1 cilinder – 4 takt Motorvermogen: 1,5 kW Cilinderinhoud: 54 cc Nominaal vermogen: 1200 W Continu Vermogen: 1000 W Nominaal toerental: ca. 4000-5200 U / min. Frequentie: 50 Hz Current Rating: 4 A Protection (IP): 23M Motorolie: 15W40 Brandstofverbruik: ca. 0,74 l / h Start Systeem: Start koord Inhoud brandstoftank: 4,2 l Brandstof: loodvrije benzine Gewicht netto 12 kg Geluids niveau aangegeven waarde LWA: 95 dB
Geen inverter type, € 269,-	De Güde GSE 2700 synchron-Generator is voorzien van AVR: Automatiche spannings regeling voor stabiel vermogen. De benzine stroomgroep is uitstekend geschikt als noodstroom voorziening TECHNISCHE GEGEVENS: Motor: 1-cilinder 4-Takt Lucht gekoeld Inhoud: 171 ccm Vermogen: 5,5 PK Stopcontakten 2 x 230 Volt / 50 Hz Tankinhoud: 12 liter Looptijd: c.a. 11 uur op één tank Continu-leververmogen 2000 Watt = 2,4 kVA Max. leververmogen 2200 Watt = 2,8 kVA Beveiligingsclasse 1 IP 23 Automatische afslag bij te weinig olie. Geluid 95 Db LwA. Brandstof ¯ indicatie Voltmeter Afmetingen 530 x 420 x 430 L x B x H in mm Brandstof Euro 95 loodvrij
Geen inverter type, € 276,99	De Eurom GE 2501 is een compact en handzaam aggregaat, dat ideaal is wanneer u regelmatig aan het klussen bent. Met behulp van dit apparaat genereert u op een eenvoudige manier stroom op een plek waar dat (nog) niet aanwezig is. Deze stroomgenerator beschikt over een krachtige benzinemotor, die voor een continu vermogen van 2000 voltampère zorgt. Dit vermogen geldt bij een output van 230 volt. Het is ook mogelijk om een apparaat van 12 volt aan te sluiten. In dat geval is het vermogen 8,3 ampère. De GE 2501 is uitgerust met een Eurom-benzinemotor. Deze viertakt motor beschikt over één cilinder met een inhoud van 196 cc. De motor heeft een vermogen van 4,8 kilowatt (6,5 pk) en draait met 3000 omwentelingen per minuut. Hij wordt opgestart door middel van een handmatige (trek)start. Om oververhitting van de motor te voorkomen, is hij luchtgekoeld. De benzinetank van dit Eurom aggregaat heeft een inhoud van 15 liter. Wanneer de tank vol is, kan deze generator u voor maar liefst 13 uur van stroom voorzien. Het apparaat geeft een signaal wanneer de benzine bijna op is. Dit stroomaggregaat heeft een geluidsniveau van 93 decibel (op 7 meter afstand). Hij is uitermate geschikt voor particuliere gebruikers en klussers, die af en toe een aggregaat nodig hebben met een krachtige motor voor een mooi vermogen.
Inverter type, € 299,-	Kipor inverter IG 770, super stille, en zuinige en draagbare Kipor Aggregaat met inverter. Deze benzine generator levert 770 Watt en is voorzien van inverter techniek. Door de inverter kan gevoelige apparatuur zoals een laptop direct op de generator aangesloten worden. Technische gegevens: Capaciteit max. : 770 watt / 230V / 50 Hz Capaciteit cont. : 700 watt / 230V / 50 Hz Ampere : 3,3 A Motor : KG 140 / 4-takt benzine (Euro 95) Motorolie : SAE 15W40 Motorvermogen : 1 kW Toerental : 6000 omw/min. Olie alarm : + Toerental regeling : + Tankinhoud : 1,6 ltr. / draaiuur 3 h. Geluidsniveau : 58-64 dB(A) / 7m Afmetingen : 41 x 22 x 36 cm (lxbxh) Gewicht : 10 kg

laatstelijk gewijzigd: 04 april 2018