Raspberry Pi 4

De Raspberry Pi is een mini maar tegelijkertijd een zeer complete computer ter grootte van een creditcard die je voor veel verschillende zaken kunt gebruiken. Het is interessant om een Raspberry Pi in je netwerk te hebben hangen, je kunt er bijvoorbeeld een Accesspoint, Media Center, Webserver, Plexserver, VPN server, etc van maken. De stichter van de Raspberry Pi Foundation, Eben Upton, werkzaam in de computerindustrie, wist in 2010 een groep academici en anderen bijeen te krijgen en enthousiast te krijgen voor het project om een mini-computer te ontwikkelen waardoor kinderen kennis konden maken met het op eenvoudige wijze programmeren, zonder dat grote kosten zouden moeten worden gemaakt. Het computertje moest met het zakgeld door de kinderen zelf kunnen worden aangeschaft. De eerste lichting van 10.000 Pi’s werd gefabriceerd in Taiwan en China, in plaats van in het Verenigd Koninkrijk. Deze keuze werd hoofdzakelijk bepaald door de veel kortere levertijd; 4 weken in Azië tegenover 12 weken in Engeland en lagere prijs.
De online verkoop startte op 29 februari 2012, maar op de eerste dag ging de site al binnen het uur plat door de enorme hoeveelheid verkeer die werd geproduceerd vlak na lancering. Tienduizend exemplaren waren geproduceerd. De vraag lag vele malen hoger; meer dan 2 miljoen bestellingen (!) werden geplaatst in de voorverkoop. Op 16 april 2012 ontvingen de eerste klanten ook daadwerkelijk hun Raspberry Pi.

Inmiddels is de vierde serie Raspberry ontwikkeld, de Raspberry 4, met een 64-bit quad-core Cortex A-72(ARM v8) processor@1.5GHz, 4K ondersteuning via HDMI, USB3.0, dual-band WiFi (2.4GHz en 5GHz), Bluetooth 5.0 en BLE, één Gigabit Ethernet over UTP en een audio-uitgang. Hij wordt gevoed met 5 V (maximaal 2 A) via een USB-mico-aansluiting. In rust gebruikt een Raspberry nog geen 100 mA en bij normaal gebruik (niet overclocken e.d.) 250 mA.

Er zijn talloze besturingssytemen voor de Raspberry te verkrijgen, alle geënt op het Linux besturingssyteem; ik tel er alleen al 33 verschillende en heb er daarbij ongetwijfeld een aantal gemist. Het standaard-besturingssyteem op dit moment (augustus 2021) is Raspbian Buster. Alle besturingssytemen zijn gratis te downloaden.

De Raspberry is zo populair en kan zo veel dat zelfs Microsoft het als een concurrent ging zien. Om zijn marktaandeel weer te heroveren heeft Bill Gates een speciale versie van zijn laatste besturingssysteem geschikt gemaakt voor de Raspberry, nl. Windows 10 IoT.

Gemeenschap van Raspberries

Juist door die populariteit is een hele gemeenschap van Raspberry-gebruikers ontstaan, die door hen ontwikkelde projecten op het internet hebben gezet, compleet met handleidingen e.d. Er zijn ook twee grote websites: Raspberry.org, alleen beschikbaar in het engels en raspberrytips.nl, in het nederlands. Er staan ook complete handleidingen op om het besturingssyteem te installeren en de Raspberry voor het eerst in gebruik te nemen.

Ik gebruik een Raspberry in de camper voor de aansturing van mijn alarm en de monitoring van temperatuur, luchtvochtigheid, luchtdruk, koelkast-temperatuur e.d. Een andere Raspberry doet dienst als mediacentrum voor het afspelen van muziek en films (opslag op een 64 Gb sd-kaartje en je kunt 70 films meenemen in je portemonnee), mijn DAT-Radio en mijn TV via internet. Wil je hier meer informatie over, stuur mij dan een e-mailtje.
Met klittenband zit deze alleskunner achter mijn TV geplakt en ik bestuur hem via een draadloze muis en een virtueel toetsenbord. Als je wilt kun je er natuurlijk een USB toetsenbord en muis aan hangen.

Waar kan ik de Raspberry kopen?

De Raspberry is te koop bij verschillende elektronica-winkels zoals Paradigit en Mediamarkt. Online kun je hem bestellen bij onder andere bol.com, de raspberrystore.nl, sos-solutions.nl enzovoorts. Voor een Raspberry, inclusief voeding, SD_kaartje en behuizing betaal je nog geen € 65,- Minimaal geheugenkaartje om het besturingssyteem op te zetten is 8Gb; zelf gebruik ik 16Gb als geheugenkaartje, dan heeft de Raspberry iets meer opslagruimte tot zijn beschikking. Heb ik echt opslagruimte nodig dan sluit ik een externe HD-drive of een SD_kaartje van 64 Gb op de USB poort aan. En in de camper gebruik ik de voedings-adapter niet. Het is onzin om 12V eerst op te waarderen tot 230V wissel om die vervolgens met de adapter weer terug te zetten naar 5V gelijkspanning. In de camper sluit ik de Raspberry aan op de USB-voeding.

Het inrichten van de Raspberry voor eerste gebruik

Hoewel er complete handleidingen op internet staan om een Raspberry voor het eerste gebruik in de richten heb ik toch maar zo’n handleiding hier overgenomen. Heb je in ieder geval een juiste start.
Benodigd:
a. SD-kaatje van tenminste 8 GB;
b. Computer die een SD-kaartje kan beschrijven, anders een USB-adapter sd-card reader/writer

  1. Downloaden en installeren van het besturingssysteem

Wanneer je een Raspberry Pi hebt aangeschaft met een lege micro SD Kaart dan moeten we allereerst het besturingssysteem ‘Raspbian’ hierop plaatsen. Download de laatste versie van Raspbian op de officiele Raspberry Pi pagina. Kies voor de Full desktop image, hiermee kun je namelijk direct aan de slag. De ‘Lite’ versie bevat alleen de Raspbian core zonder additionele services en de grafische desktop.

Download Raspbian hier.

Om het Raspbian image dat je zojuist hebt gedownload op de micro SD kaart te plaatsen kun je de gratis tool ‘Etcher’ gebruiken; deze tools is beschikbaar voor Linux, Windows en Mac OS X.

Download Etcher hier

Plaats de micro SD kaart via een USB adapter in je computer en Start de Etcher tool.

a. Selecteer het .IMG bestand of het gecomprimeerde ZIP bestand.
b. Selecteer de drive (micro SD kaart).
c. Klik op burn.
d. Wanneer het process voltooid is, wordt de SD kaart automatisch unmount.

Plaats de mirco-sd-kaart in de raspberry. Het sd-slot in de Raspberry heeft geen locking-mechanisme meer. Zorg ervoor dat de tekst van het Micro SD kaartje naar onderen wijst en de koperen contactbanen aan de zijde van de printplaat zitten. Plaats de sd-kaart met beleid; hij moet makkelijk te plaatsen zijn. Als dat niet lukt, wil je de sd-kaart waarschijnlijk verkeerd om plaatsen; draai dan het sd-kaartje even om.

De laatste handelingen

Je bent nu bijna klaar. Je kunt op twee manieren de Raspberry voor een eerste gebruik configureren:
a. het eenvoudigst gaat dat door er een beeldscherm/TV, een toetsenbord en een muis aan te hangen, of
b. wat moeilijker door de Raspberry alleen met een UTP-kabel met jouw thuisnetwerk te verbinden.

Sluit de randapparatuur aan (muis, toetsenbord en HDMI TV/Monitor) en sluit als laatste de voeding aan. Mocht je geen extra monitor, toetsenbord en muis hebben, ga dan naar het volgende hoofdstuk, voor een handleiding zonder deze randapparatuur.
De Raspberry start nu op en het volgende beeld verschijnt:

Ga met de muis naar linksboven (het framboosje), klik er op, vervolgens naar Preferences en dan naar Raspberry Pi Configuration.

Je ziet nu een nieuwe venstertje met verschillende tabbladen: System, Interfaces, Performance en Localisation. We klikken eerst op het tabblad Interfaces, vinken VNC Enabled aan en klikken vervolgens op OK.

Als je de Raspberry Pi 3B voortaan via jouw WiFI wilt gebruiken, dan klik je op het WiFi-symbool in het hoofdmenu en er verschijnt een lijst met beschikbare netwerken. Kies daaruit jouw netwerk en geef het wachtwoord op dat daar bij hoort. Als je nu vervolgens met de muis op het WiFi-symbool gaat staan (NIET klikken), verschijnt even later een dropdown-venster, waarin het IP-adres van de Raspberry is opgenomen. Schrijf dat IP-adres op.

Klik nu met de muis op het Raspberry-icoontje, ga naar Shutdown, klik er op en klik vervolgens op de knop Shutdown. Zodra de Raspberry is uitgeschakeld (dat duurt maar 1 seconde), haal je de voeding van de Raspberry uit het stopcontact en verwijder je alle randapparatuur (scherm, toetsenbord en muis). Plaats nu de Raspberry op zijn definitieve plaats, sluit zo nodig de UTP-kabel aan en sluit de voeding weer aan.

Wat als je geen extra Monitor/Toetsenbord/Muis meer hebt?

Dit hoofdstuk is alleen van toepassing als je geen monitor/toetsenbord of muis extra ter beschikking hebt om tijdelijk op de Raspberry aan te sluiten. Je kunt ook zonder al die hulpmiddelen jouw Raspberry inrichten. Daarvoor maken we gebruik van PuTTY, een SSH en Telnet client, waarmee je met andere computers kunt communiceren. Eerst sluiten we de Raspberry met een UTP-kabeltje aan op onze router en starten de Raspberry op door de voeding aan te sluiten. Via jouw router (lees de handleiding om er achter te komen hoe je bij de instellingen daarvan komt) achterhaal je het IP-adres van jouw Raspberry. Omdat dit per router verschilt, kan ik daar geen handleiding voor geven.

Dowload dan puTTY hier en installeer puTTY. Start vervolgens puTTY op en je ziet het volgende scherm:

Onder Host-Name geef je het ip-adres van jouw raspberry op en vink je SSH aan (staat standaard al aangevinkt)en klik op open.9)

Je krijgt nu een waarschuwing te zien (onbeveiligde verbinding e.d.). Klik op Yes.

Er opent nu op jouw computer een nieuw venster waarin gevraagd wordt:
login as:

login in met pi en als wachtwoord raspberry; wacht even tot de Raspberry reageert met pi@raspberrypi:~$. Tik vervolgens sudo raspi-config in en toets op . Je ziet nu het volgende scherm:

Ga met de pijltjes-toets naar 5 Interfacing Options, toets op , ga naar P3 VNC Enable/Disable graphical remote, toets , kies Enable en toets en tenslotte
Ga nu met de rechter-pijltjes toets naar en toets op
Tenslotte geef je in het (zwarte begin)scherm exit in en
Je hebt nu de puTTY-sessie afgesloten en ondertussen jouw Raspberry voorbereid om via VNC met hem te communiceren.

VNC installeren op jouw PC

Download hier de VNC-viewer en installeer deze op jouw computer. Start VNC, ga naar New Connection in het hoofdmenu. Geef bij VNC-server het IP-adres van jouw Raspberry in en bij Name geeft je pi in. Klik vervolgens op OK. In het venster zie je nu een icoon van jouw Raspberry staan. Klik daarop. Geef als naam pi in en als wachtwoord raspberry. Klik op OK. Jouw computer maakt nu verbinding met jouw Raspberry en in een nieuw venster zie je de desktop van jouw Raspberry. Je kunt nu met jouw muis en toetsenbord de Raspberry bedienen.

Wachtwoord wijzigen

Ga met de muis naar linksboven (het framboosje) in het VNC-venster, klik er op, vervolgens naar Preferences en dan naar Raspberry Pi Configuration.Nu gaan we naar het tabblad System.

Het standaard ID van de Raspberry is pi en het standaard wachtwoord is raspberry. Aangeraden wordt dit wachtwoord te wijzigen. Je ziet nu (als je tenminste op het tabblad System hebt geklikt) een veld staan. Klik hierop en geef een nieuw wachtwoord op. Schrijf dit voor jezelf op, je hebt het nodig als je toegang tot jouw Raspberry wil. Sluit nu het venstertje door op de knop te klikken.
Nu alleen nog even de login gegevens van de Raspberry op de VNC op jouw computer wijzigen (zie onderdeel VNC op jouw PC installeren hierboven; je hebt immers het wachtwoord aangepast) en dan kun je voortaan de Raspberry vanaf jouw computer benaderen.

laatstelijk gewijzigd:17 september 2019


  1. 2)