Onderhoud Gasinstallatie

Gas in uw camper zorgt voor de nodige comfort. Door gas wordt de kachel verwarmt, de koelkast blijft koel en door het gebruik van gas kun je koken in jouw camper. Dat werkt alleen maar goed als je jouw gas-installatie (gasslangen, drukregelaar e.d.) in goede conditie houdt. Doordat jouw camper aan beweging, trilling en schokken onderhevig is tijdens het rijden kan er gas gaan lekken. Bij lekkage aan de gasinstallatie, drukregelaar of gasslang bestaat de kans op brand- en explosiegevaar. Hierdoor verdient het hele gassysteem regelmatig aandacht.
De gas-installatie bestaat doorgaans uit vier onderdelen, te weten de gasdrukhouders (meestal gasflessen), gasslangen, gasdrukregelaar en de vaste leidingen.:

De gasdrukhouders.
© Camping Sport Amsterdam

Vloeibaar gas wordt onder druk bewaard en vervoert. Bij 20 C is de dampspanning van propaan 900 kpa, butaan 210 kpa. Daarom zijn er voor butaan en propaan verschillende flessen gemaakt. En van elke soort zijn er ook weer meerdere typen. Zie voor een kleine greep daaruit de collage. Butaan gasflessen zijn specifiek voor butaangas gemaakt, dus voor een lagere druk dan propaangas, wanneer men een butaan gasfles zou vullen met propaan ontstaat er een levensgevaarlijke situatie. Om deze gasflessen uit elkaar te kunnen houden zijn deze gekleurd, butaan is altijd blauw, propaan is grijs, groengrijs of rood. Deze gasflessen moeten iedere tien jaar vervangen of gekeurd worden, een keurmerk van het stoomwezen met datum wordt ingeslagen. Ook voor onderbouw LPG-gasttanks geldt de eis van een tien jaarlijkse jaarlijkse (of vervangen).

De Gasslangen

Een flexibele gasslang verbindt de gasfles met de drukregelaar en moet in Nederland voldoen aan de NEN-EN-norm 1763-2005. Deze slangen hebben permanent aangebrachte eindverbindingen, zoals verbindingskoppelingen of koppelingen met binnendraad. Daarenboven kan er op de slang nog een extra slangbreukbeveiliging zitten.

© Heran camperbouw

In geen enkel wettelijk voorschrift of industrienorm is de levensduur van de gasslang bepaald. Alleen de fabrikant van de gasslang bepaalt feitelijk de gebruiksduur van de gasslang. Nadat de gasslang overeenkomstig de industrienorm is gefabriceerd en op basis van normen is gemonteerd, moet deze gedurende de gebruiksperiode in deugdelijke toestand zijn. Bijna alle gasslang-fabrikanten plaatsen het jaar van produktie op hun slang; daaraan kun je dus zien hoe oud jouw slang is. En hoewel er wettelijk geen norm voor is, bepalen de fabrikanten zelf hoelang naar hun mening de slang nog veilig gebruikt kan worden. De firma Truma uit Duitsland bijvoorbeeld adviseert een gebruiksperiode van 10 jaar, onder de voorwaarde dat de gasinstallatie iedere twee jaar wordt gekeurd. De eigenaar van de kampeerauto is verantwoordelijk.

Daarnaast zijn er fabrikanten die op de slang aangeven voor welke datum deze vervangen moet worden met het opschrift “to be replaced before ….”. Het is wettelijk bepaald dat de gasslang gedurende de gebruiksperiode in deugdelijke toestand moet zijn. Bij een tweejaarlijkse keuring zal dat blijken.

Er zijn ook gasslangen zonder vaste eindverbindingen en deze worden met slangklemmen bevestigd op de drukregelaar. Bij het aandraaien van de slangklemmen beschadigt de gasslang en om deze reden ben ik geen voorstander van het gebruik van deze slangen. Je ziet ze vaak op gas-barbeques aangebracht en nooit in campers (behalve zelfbouw). Het advies is deze slangen iedere twee jaar te vervangen.

Bij het gebruik van de gasslang die volgens de NEN-EN 1763-2005 is gefabriceerd dient men voor de juiste toepassing op de klasse van de slang te letten:

Klasse 1 werkdruk maximaal 0,2 bar en de proefdruk bedraagt 0,4 bar. De minimale barstdruk bij ca 23 ºC is 3,5 bar en bij ca 60 ºC 0,8 bar.
Klasse 2 werkdruk maximaal 10 bar en de proefdruk bedraagt 20 bar. De minimale barstdruk bij ca 23 ºC is 40 bar en bij ca 60 ºC 40 bar.
Klasse 3 werkdruk maximaal 20 bar en de proefdruk bedraagt 40 bar. De minimale barstdruk bij ca 23 ºC is 80 bar en bij ca 60 ºC 0 bar.

De betekenis van de klassen is als volgt. De klasse 1 slang is niet versterkt of van een beschermlaag voorzien. De klasse 2, 3 en 4 slangen zijn versterkt en van een beschermlaag voorzien, waarbij de klasse 4 slang speciaal bestemd is voor het buitengebruik. Deze is bestand tegen weersinvloeden. Tenminste klasse 2 of hoger gebruiken voor toepassing na de gasdrukregelaar en ten minste klasse 3 of 4 gebruiken voor de toepassing tussen de gasfles en de regelaar.

De gasdrukregelaar

Jouw gasfles heeft gemiddeld een druk van 7 bar en de apparaten in jouw camper zijn meestal afgesteld op 30 mbar, een druk die dus bijna 600 maal zoveel kleiner is. Om die apparaten goed te kunnen laten werken is een drukregelaar nodig, die èn die druk met die factor van 600 omlaag brengt èn stabiel houdt.
De drukregelaar voldoet aan de NEN-EN 12864. De gasdrukregelaar werkt op een ingangsdruk die ligt tussen de 0,3 en 16 bar en heeft een uitlaatdruk van 30 mbar. Verder is de regelaar voorzien van een overdrukveiligheidsinrichting die bij een overdruk van 100 mbar afblaast. Hiermee wordt voorkomen dat de aangesloten en inwerking zijnde verbruikstoestellen met een te hoge gasdruk worden gevoed. Er gelden, net zoals bij slangen, geen wettelijke gebruiksduur en de adviezen die instanties geven over de vervagingstermijn zijn heel divers: de BOVAG geeft vijf jaar, de KCK zegt dat de drukregelaar elke 10 jaar vervangen moet worden. Het punt bij een gasdrukregelaar is, in tegenstelling tot slangen, dat je slijtage niet aan de buitenzijde kunt zien. Binnen in de regelaar zit een membraam dat na verloop van tijd indroogt en uiteindelijk zal scheuren. Zonder extra voorzieningen, zoals een afblaasinrichting en/of breukbeveiliging zou dan gas met een druk van 7 bar in de leiding terechtkomen. Ik volg het advies van de fabrikant (bij mij Truma) die aangeeft de drukregelaar elke 10 jaar te vervangen.

Truma heeft ook nog een bijzondere gasdrukregelaar, nl die met een Crashcontrol (CS). Zodra de kracht op de regelaar groter wordt dan 3,5 g blokkeert de crashcontrol een verdere gasdoorstroming. Vanaf 2007 worden deze gasdrukregelaars (of equivalenten daarvan) in campers ingebouwd. Heb jij zo’n crash-sensor ingebouwd, dan mag je wel met gas open en haard aan rijden. Vergeet dan niet om de kachel uit te zetten als je gaat tanken: dan is immers “open vuur” verboden!

Ter aanvulling nog het volgende: In Frankrijk is het gebruik van de gasinstallatie tijdens het rijden uitsluitend in voertuigen met typegoedkeuring met eerste toelating vanaf 01-01-2007 toegestaan (vanaf die datum is daar de inbouw van een crash-sensor verplicht). Bij oudere voertuigen is het gebruik van de gasinstallatie tijdens het rijden NIET toegestaan, ook al is er een crash-sensor ingebouwd.

De vaste gas-installatie

Geldt er al voor kwetsbare onderdelen van de gasinstallatie zoals flexibele gasslangen en gasdrukregelaars geen wettelijke termijn voor controle en vervanging, dan kun je je voorstellen dat dat voor vaste gasinstallaties al helemaal niet het geval zal zijn. En dat is juist! Desalniettemin wordt geadviseerd om ook de controle van de gasinstallatie (gasleiding) minimaal eens per twee jaar te laten plaatsvinden bij een erkend camperbedrijf. Tijdens een onderhoudsbeurt wordt de gasleiding op overdruk afgeperst en zo wordt de gasdichtheid gecontroleerd. Een loszittende leiding kan door trilling gaan lekken. Dit moet uiteraard voorkomen worden en daarom wordt tijdens een controle bij een erkend camperbedrijf de gehele gasinstallatie onderworpen aan een veiligheidscontrole. En als je helemaal zekerheid wilt: laat dan jouw gasinstallatie keuren door een bedrijf dat de Duitse G607-keuring mag uitvoeren. Wat dat inhoudt kun je op deze pagina lezen.

Wel geldt vanaf 2008 Europees dat de gasbun (de plaats waar de gasflessen staan) gasdicht naar de woonruimte moet zijn. Daarom is de gasbun bij fabriekscampers vanaf dat jaar ook (bijna) altijd van buitenaf bereikbaar. In Nederland is die regel vastgelegd in het “Besluit brandveilig gebruik en basishulpverlening overige plaatsen” waarin staat:
“De ruimte waarin een of meer gasflessen voor gebruik opgesteld staan, is, tenzij het een kampeertent betreft, op de buitenlucht geventileerd door middel van een of meer, niet afsluitbare ventilatieopeningen, waarvan de grootte en de positie zijn afgestemd op de hoeveelheid en de eigenschappen van het gebruikte gas”.
“De plek waarin een of meer gasflessen voor gebruik opgesteld staan in pleziervaartuigen en in andere kampeermiddelen dan kampeertenten, is gescheiden van de verblijfsruimte”.

De verzekering spreekt ook een woordje mee!
© Weert de Gekte

Verzekeraars zijn geen filantropische instellingen; zij willen jou wel tegen een van buiten komend en onverwacht onheil verzekeren maar verlangen ook dat jij zelf maatregelen neemt om dat te voorkomen. Toch valt explosie- en/of brandschade aan uw camper als gevolg van een verouderde, in slechte staat zijnde, of niet onderhouden gasslang, drukregelaar of gasinstallatie doorgaans onder de dekking van uw camperverzekering indien uw camper WA + Beperkt Casco of WA + Volledig Casco verzekerd is. Houdt u er echter rekening mee dat er ook camper verzekeraars zijn die schades als gevolg van verouderde, in slechte staat zijnde, of niet onderhouden gasslangen en gasinstallaties uitsluiten. Dit betekent dat u dan geen schadevergoeding ontvangt als de schade aan uw camper het gevolg is van een oude gasslang en/of niet onderhouden gasinstallatie. En een gasbrand gaat heel, heel hard. Zo overkwam een camperaar dat op 25 maart 2016 in Budel; hij kon zelf nog maar te nauwer nood ontsnappen. De oorzaak van de brand was op dat moment nog niet bekend.

Diverse verzekeraars hebben in de polisvoorwaarden een dergelijke uitsluiting opgenomen, vaak onder de noemer onvoldoende onderhoud. Enkele voorbeelden;

Aveco
Camperverzekeraar Aveco heeft bijvoorbeeld in haar polisvoorwaarden het volgende opgenomen:
Onder onvoldoende onderhoud wordt ook verstaan: het in slechte staat verkeren van de camper door het niet onderhouden, te laat onderhouden of ondeskundig onderhouden van de gasinstallatie.

Europeesche
Verzekeraar Europeesche heeft in haar polisvoorwaarden het volgende opgenomen:
Wij vergoeden geen schade en verlenen geen hulp bij schade die veroorzaakt is, doordat uw camper onvoldoende onderhouden is. Met onvoldoende onderhoud bedoelen wij dat uw camper in slechte staat verkeert, doordat u uw camper of de gasinstallatie niet heeft (laten) onderhouden, of doordat het onderhoud te laat is uitgevoerd, of ondeskundig.
Tevens heeft Europeesche de volgende verplichting opgenomen in haar voorwaarden: Als er een gasinstallatie in uw camper is, bent u verplicht de gasslangen voor de hierop vermelde einddatum te vervangen.
Houdt u zich bij Europeesche niet aan deze verplichtingen en schaadt u de belangen van Europeesche, dan heeft u bij Europeesche geen recht op hulp of vergoeding van schade en kosten.

Univé
Ook verzekeraar Univé heeft bij haar camperverzekering een dergelijke uitsluiting in de polisvoorwaarden. Bij Univé is schade aan de camper ook niet verzekerd door onvoldoende onderhoud. Univé stelt dat u de camper onvoldoende heeft onderhouden als u controle en onderhoud in de afgelopen 2 jaar aan de gasinstallatie niet kunt aantonen met een rapport van een BOVAG of FOCWA bedrijf!
U dient dus elke 2 jaar uw gasinstallatie te laten keuren en daarvan een schriftelijke verklaring te bewaren!

Mijn advies daarover:
Raadpleeg uw polisvoorwaarden van uw camperverzekering voor meer informatie en overleg desnoods met uw assurantieadviseur of verzekeraar.

laatstelijk gewijzigd: 30 oktober 2018