Facebook 
is het sociaal-medium om contact te maken met andere gelijkgezinde personen en om gerichte informatie in te winnen. Daarvoor zijn vele groepen op Facebook actief. Ik ben heel lang actief geweest op Facebook in een tiental Camper-groepen maar op 21 mei 2021 heb ik besloten om mijn facebook-account definitief op te heffen (FB zelf doet daar 30 dagen over om mijn tijdlijn te verwijderen; ikzelf heb het commando daartoe in 2 minuten geklaard), het gebouw te verlaten en de deur achter me dicht te trekken. Waarom? Ik had genoeg van Facebook en een aantal groepsleden kennelijk ook van mij; kortom, ik heb de deur definitief achter me dicht getrokken. 
Je kunt mij niet meer per Messenger bereiken maar je zult het per mail of via het contact-formulier van deze site moeten doen. En voor al diegenen die denken “hij komt wel terug”, moet ik zeggen dat het me uitstekend bevalt zonder Facebook. Sinds september 2021 heb ik nog een reden om nimmer terug te keren: In de jaren na het Cambridge Analytica-schandaal uit 2018 zijn er kloeke boeken geschreven over het contrast tussen de optimistische visie van oprichter Zuckerberg (het verbinden van alle wereldburgers) en de inktzwarte praktijk van desinformatie, haat opstuwende algoritmes, hallucinante miljardenwinsten, gemanipuleerde verkiezingen, privacyschandalen en machtsmisbruik. Wie denkt dat alles hiermee wel gezegd is, komt bedrogen uit; de recente serie artikelen in The Wall Street Journal voegen nieuwe hoofdstukken toe aan de toch al omvangrijke Facebook-geschiedenis. Lees het artikel in de Volkskrant in de Rubriek Wetenschap van 24 september 2021 Zie ook Volkskrant van 5 oktober 2021: “Het Amerikaanse kunstmatige intelligentie-bedrijf Clearview AI heeft inmiddels zo’n tien miljard foto’s via social media bij elkaar geschraapt. Dit zegt medeoprichter en ceo Hoan Ton-That in een interview met technologie-tijdschrift Wired. Eerder werd nog uitgegaan van drie miljard foto’s. Het bedrijf verzamelt via Facebook, Instagram, LinkedIn, Twitter en andere netwerken de profielfoto’s van de gebruikers, inclusief bijbehorende gegevens. Deze informatie kan vervolgens worden vergeleken met beelden van personen op bewakingscamera’s, zodat opsporingsinstanties weten welke persoon er achter schuilt. Volgens Ton-That is de pakkans een stuk groter geworden nu de database is gegroeid. Clearview AI is controversieel omdat het de foto’s van social media-profielen gebruikt voor surveillancedoeleinden.” En dadelijk komen ze in geldnood wordt het aan de meestbiedende verkocht: lang leve de handel in persoonsgegevens. Blij dat ik er niet meer bij hoor.
En uit De Volkskrant d.d. 19 oktober 2021: “Europese parlementariërs van vier partijen, een nipte meerderheid van de Sociaal-democraten, de Groenen, Renew (voorheen Alde) en het linkse samenwerkingsverband GUE/NGL, vragen vandaag in een brief de bestuursvoorzitters van de grootste bedrijven van Europa om niet meer te adverteren via platforms als Facebook en Google. Dit omdat zij daarmee zouden bijdragen aan een door advertenties gefinancierd ‘ondoorzichtig en giftig ecosysteem’, dat een bedreiging vormt voor ‘de privacy, sociale cohesie en democratie wereldwijd’. Daarmee leggen de politici expliciet een deel van de verantwoordelijkheid voor de uitwassen van sociale media bij de bedrijven die de hele mechaniek draaiende houden: adverteerders die er geld in pompen. Europese bedrijven gaven er in 2020 zo’n 70 miljard euro aan uit. De helft tot tweederde van dat geld verdwijnt in de zakken van Facebook en Google.” En daar heeft Facebook zijn hoofdkantoor-complex van 400.000 m2 van gebouwd (zie afbeelding)
‘We 
moeten naar Facebook kijken, zoals we naar autoritaire regimes kijken’, schrijft Adrienne LaFrance (afbeelding), de 37-jarige klokkenluider en oud-medewerker van het bedrijf in The Atlantic wiens motto je eigenlijk boven je bed zou moeten plakken: “Facebook verkiest keer op keer het belang van het bedrijf boven dat van zijn gebruikers, met desastreuze gevolgen voor onder andere de democratie en de mentale gezondheid van platformgebruikers”. Facebook is niet alleen een website, of platform, of uitgever, of sociaal netwerk, of een online wegwijzer of bedrijf. Het is ook een ‘vijandige buitenlandse macht’. Facebook beïnvloedt verkiezingen en ontmantelt democratieën terwijl het de mond vol heeft van democratische waarden, schrijft ze. ‘Het zou er niet om moeten gaan wat Facebook is, maar wat Facebook doet.’
En jij dacht dat het onzin was?
Facebook wilde niet mee werken aan een onderzoek van de Universiteit van New York in verband met de bescherming van de privacy van haar gebruikers. Daarop vroegen de onderzoekers aan vrijwilligers of zij een browser-extensie wilden installeren die hen hielp in hun onderzoek naar de verspreiding van desinformatie via Facebook. Toen FB daar lucht van kreeg heeft ze de accounts van de onderzoekers opgeheven als “strafmaatregel”. Ook Claes de Vreese, hoogleraar politieke communicatie, klaagt over de tegenwerking die hij van Facebook ondervindt. In Europa lopen onderzoekers tegen dezelfde problemen met Facebook aan. Zo voelde de Duitse organisatie AlgorithmWatch zich deze zomer genoodzaakt een einde te maken aan een project met als doel de algoritmes van Facebook-dochter Instagram te doorgronden. De aanpak van de Duitsers was vergelijkbaar met die van hun Amerikaanse collega’s. Om erachter te komen welke Instagram-berichten van politici door de algoritmes prominent in de tijdlijnen worden getoond en welke niet, moesten vrijwilligers een plug-in installeren. In Nederland deden de NOS, De Groene Amsterdammer en Pointer van KRO-NCRV aan het onderzoek mee. Maar ook dit project vond geen genade in de ogen van Facebook vanwege vermeende privacy-overtredingen. Look who’s talking, zal ik maar zeggen.
Europa slaat terug!
In maart 2022 zag de Digital Market Act (DMA) in Europa al het licht. Waar deze wet vooral de macht van de zogenoemde poortwachters als Google en Facebook beperkt, is de aanvulling van de DSA (Digital Service Act) van april 2022 gericht op het beschermen van de rechten van de Europese burgers als ze zich op internet begeven. De wet legt onder meer de inzet van online-advertenties aan banden en verbiedt het gebruik van gevoelige persoonsgegevens.
Het idee is dat de grote online platformen hiermee veiliger worden voor burgers, zonder dat de eigenaren ervan vervallen in het toepassen van willekeurige en ondoorzichtige regels.
Een andere belangrijke poot van de DSA is de aanpak van internetadvertenties. Een totaalverbod van zogenoemde gepersonaliseerde advertenties, zoals eerder bepleit door sommige Europarlementariërs, was een brug te ver, maar er komen wel degelijk beperkingen.
Tot slot stelt Brussel paal en perk aan zogenoemde dark patterns. Dit zijn de slimme technieken waarmee techbedrijven consumenten verleiden om bepaalde keuzes te maken. Dat kan een aantrekkelijke grote groene knop zijn om cookies te accepteren, maar ook een notificatie waarmee Facebook probeert klanten weer eens te laten inloggen: ‘Deze vrienden wachten op je.’ Op basis daarvan heb ik mijn oude account weer tot leven gewekt.
(Oorspronkelijk opgesteld: 21 mei 2021) Laatstelijk gewijzigd: 23 april 2022
