Inleiding
Camperaars die nog met flessen “zeulen” zoals veel LPG-ers (camperaars die op LPG koken, koelen en verwarmen) dat noemen, moeten zich ook goed voorbereiden op het feit dat niet in alle landen de gebruikte systemen voor het flessen-gas hetzelfde zijn als in Nederland of België. Er zijn lijsten van vul-adressen voor onze DIN-flessen op Internet in omloop, maar die lijst moet je wel up-to-date houden, want vul adressen komen en gaan. Voor flessengas-systemen geldt dat natuurlijk niet. Een eenmaal ingevoerd systeem blijft jaren geldig en we kunnen vaststellen dat veel landen hun eigen systeem hebben. Er zijn altijd adapters te verkrijgen om een “vreemde” fles op ons DIN-systeem aan te sluiten; sommige kun je al in Nederland kopen, andere zijn in het land van de “vreemde” fles te koop. Om de voorbereiding van de reis goed te kunnen laten verlopen heb ik deze lijst van flessengas-systemen gemaakt. En als je plotseling zonder gas staat en geen andere oplossing weet, kun je altijd nog overwegen om van twee cola-blikjes een spiritus-brander te maken (zie handleiding).
De apparaten (kooktoestellen, ovens, verwarming, boilers e.d.) die speciaal voor campers worden gemaakt zijn allemaal geschikt voor het gebruik van propaan, butaan en LPG. Het meest wordt propaangas gebruikt, omdat dat gas een kookpunt heeft van -42⁰C en boven die temperatuur dus gasvorming is; butaan daarentegen heeft een kookpunt van -0,5⁰C en verdampt beneden 4⁰C nog nauwelijks meer, zodat het beneden die temperatuur niet meer geschikt is als brandstof. Daarom ook bestaat in Alpenlanden en in Scandinavië LPG in de winter uit pure propaan en niet meer uit een mengsel van propaan en butaan (als het goed is; zie daarvoor mijn pagina “Voor- en nadelen van LPG“)
LPG
LPG-ers moeten zich overigens ook goed oriënteren. Niet overal is LPG te verkrijgen (Finland bijvoorbeeld, tenzij je zelf Fin bent) en daar waar het wel is, mag je dat niet altijd tanken voor huishoudelijk gebruik (Italië bijvoorbeeld) of moet je aan speciale vereisten voldoen (Duitsland en Oostenrijk). Hoewel ik zelf geen voorstander ben van het gebruik van LPG voor het koken,koelen of verwarmen in de camper (zie hier waarom ik dat vind), heb ik ook voor hen de bijzonderheden op de lijst vermeld. Om het lijstje even helemaal compleet te maken:
In IJsland, Finland (voor niet-Finse voertuigen) en Marokko kun je géén LPG tanken omdat het in die landen niet beschikbaar/verkrijgbaar is.
In het geheel is het tanken van LPG aan de pomp om te koken/koelen verboden in: Denemarken, Frankrijk 1), Griekenland, Italië 6), Kroatië, Nederland 2), Polen, Rusland, Servië en Slovenië. (Omdat niet iedereen de voetnoten leest: In Italië is ook de automobilist strafbaar; hem kan een boete opgelegd worden van € 2000,- tot € 4000,-!)
Onder speciale voorwaarden (de installatie moet aan bepaalde vereisten voldoen of het mag alleen met een vaste installatie die voorzien is van een tweejarig keuringsrapport – de APK voor LPG-installaties- ) mag er getankt worden in: België7), Duitsland 3), Estland, Letland, Litouwen, Oostenrijk, Portugal en Spanje 8).
En tot slot is het tanken aan de pomp vrij in Bulgarije, Groot-Brittanië, Hongarije, Ierland, Noorwegen, Roemenië, Tsjechië, Zweden en Zwitserland.
Ook zijn bij alle landen hieronder het aantal LPG-tankstations vermeld; ter indicatie: Nederland heeft ongeveer 1500 LPG-tankstations en België ongeveer 600. Dus zie je bij Oostenrijk het getal van 35 LPG-tankstations staan en als je bedenkt dat Oostenrijk ongeveer tweemaal zo groot is als Nederland, tja dan heeft Nederland er in verhouding 100 maal zo veel. Je zult in Oostenrijk dan moeten zoeken.
LPG tanken voor koken/koelen in één oogopslag:
En voor al die LPG-gebruikers die af en toe wel eens propaan willen tanken: bij de firma SuperTank aan Het Steenland 2 te 3751LA Bunschoten heeft men 4 à 5 zelfbedienings tapzuilen met Propaangas. Dit is voortgekomen uit de behoefte van de vishandelaren uit Bunschoten en Spakenburg met een viskraam met braadpannen op propaangas. ‘s Ochtends zwermen ze uit over Nederland op weg naar hun markt-standplaatsen en vullen hun LPG-tanks met propaan.
LPG-adapters
Belgie, Duitsland, Engeland, Ierland, Noord-Ierland, Luxemburg, Schotland en Wales. Ook bij enkele stations in Nederland, Polen en Zwitserland. | |
Albanië, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Denemarken, Estland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Kosovo, Kroatië, Letland, Litouwen, Macedonië, Malta, Montenegro, Norwegen, Oekraïne, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, San Marino, Servië, Slowakije, Slovenië, Tsjechië, Wit-Rusland, Zweden en Zwitserland. | |
Nederland, Noorwegen, Spanje, Engeland en Schotland. | |
Bij sommige tankstations in Spanje is deze Europa x W21,8 nippel nodig. |
Gasflessen (Propaan, Butaan):
De meest gangbare gasflessen voor campers zijn er in 6 kg uitvoering en in 10/11 kg uitvoering. Je hebt ze in eigenaarsflessen, die koop je zelf leeg en gaan dan 10 jaar mee op grond van het keuringscertficaat; na verloop van die 10 jaar koop je een nieuwe of je laat hem opnieuw herkeuren (dat ongeveer, inclusief transportkosten ongeveer € 50,- kost, dus dat doet niemand). Op dit moment (augustus 2024) kost een vulling van 11 kg bij het gasvulstation Grens-Gas-Well mij € 24,75
Daarnaast bieden sommige gasmaatschappijen (Antargaz en Benegas onder andere) ruilflessen aan: daar betaal je éénmalig statiegeld voor de fles (€ 35,- voor de 10 kg Benegasfles bijvoorbeeld) en ruil je telkenmale een lege om voor een volle. Maar pas op: je betaalt bij elke omruil een bedrag extra voor onderhoud, certficering e.d. die in de ‘omruilprijs’ zit verrekend. Zo kost een Benegas 10 kg volle fles (dus alléén de inhoud) € 64,95 (prijspeil 2024, zie https://www.dewitschijndel.nl/benegas-light-lw-vulling-gasfles-10-kg)
Tot slot nog een enkel woord over de Campinggaz-flessen. Deze flessen zijn Frans van oorsprong en de cilindertjes worden gevuld in Lyon. Er zijn drie maten hervulbare cilinders: R901, R904 en R907 van respectievelijk 400 gram, 1800 gram en 2750 gram inhoud. Deze flesjes worden bijna nooit door camperaars in hun camper gebruikt om de navolgende redenen:
- Campinggaz wordt gebruikt door tentkampeerders, uitsluitend om op te koken. Daarom ook de lage volumes. In een camper waar je ‘in het wild staand’ ook de boiler gebruikt om te douchen, de afwas te doen e.d. heb je daar niet genoeg aan. Ik doe in mijn camper in de zomer met een 11 kg gasfles gemiddeld 17 dagen, waarmee mijn verbruik in de zomer ligt op 650 gram. Vertaald naar Campinggaz-flesjes: R901 nog geen dag, R904 2,5 dag en R907 4,5 dag. In de winter is mijn gebruik van 11 kg slechts 3 dagen, dus het verbruik ruim 3,5 kg per dag en dan behoren Campinggaz-flesjes al helemaal niet meer tot de mogelijkheden.
- Ze zijn in verhouding heel erg duur. De goedkoopste variant (R907) kost in Nederland € 45,- als je hem omruilt (dus een lege inlevert; zie https://www.gamma.nl/assortiment/campingaz-gasfles-907-vulling/p/B555564). Ik heb een maand geleden voor een kg propaan € 2,25 betaald (volle fles van 11 kg € 24,75). Ik heb een eigenaarsfles van 11 kg (kost € 45,- en gaat 10 jaar mee) die ik per jaar voor € 4,50 moet afschrijven en met 2 vullingen per jaar dus € 2,25 per vulling. Een volle fles kost mij dan € 27,- waarmee in verhouding de R907 van Campinggaz bijna 7 maal (6,67 om precies te zijn) zo duur is.
Maakt het wat uit welk systeem ik nu heb?
Wij in de Lage Landen kennen qua aansluiting twee systemen: de DIN-aansluiting (G4; 98% van alle NL-gasflessen en de Light gasfles van Benegas) en incidenteel een POL-aansluiting (stalen fles van Benegas). Op deze pagina ga ik er vanuit dat je de DIN-aansluiting hebt (waarop overigens ook de G2-Shell) en G8-aansluiting op past. Voor de betekenis van de letters en cijfers zie Gas-aansluitingen per land.
Nu heb je óf een gasdrukregelaar (met DIN-aansluiting) die je rechtstreeks op de fles aansluit, of jouw gasdrukregelaar zit tegen de wand aan gebouwd/geschroefd en je hebt een slang van de gasfles naar de gasdrukregelaar; ook die slang heeft dan een normale DIN-aansluiting. In al deze gevallen heb je daarom bij “vreemde”niet DIN-flessen een adapter nodig naar die DIN-aansluiting.
Nederland:
Wij in Nederland gebruiken hoofdzakelijk de duitse DIN flessen en hebben een vulsysteem èn een omruilsysteem. Overal waar in het overzicht hieronder sprake is van een DIN-systeem kunt je de fles uit dat land zonder adapter aansluiten op het systeem in de camper. Als er dan ook nog een vulsysteem wordt gehanteerd, kun je ook de fles daar laten vullen. Het voordeligste en ook het meest makkelijke is om zelf een (stalen) fles te kopen voor € 45,- (die is 10 jaar geldig) en deze te laten vullen. Vullen (11 kg) kost, afhankelijk van de leverancier, tussen € 25,- en € 36,00 (prijs augustus 2024).
Er zijn daarnaast ook composietflessen verkrijgbaar voor € 110,- (zie hier) of in aluminium voor nog geen € 150,- (zie hier)
Wil je liever gebruik maken van het omruilsysteem? Dan kost een eerste keer de fles €35,- extra (als waarborg) en kun je jouw fles daarna ruilen voor een volle. Voor die vulling ben je € 55,- tot € 70,- voor 10 kg kwijt (Benegas, ook pijzen anno augsutus 2024); de meerprijs is bedoeld als onderhoud, afschrijving en herkeuring van de gasflessen; daar heb je bij de ruilflessen dus geen ‘last’ van, maar je betaalt er wel voor!! Op de afbeelding mijn 6 adapters waarmee ik in heel Europa lokale gasflessen kan aansluiten.
Als de landen een eigen systeem hebben zit er niets anders op dan een fles te kopen. Vraag dan tevens of je die weer kunt inleveren als hij leeg is tegen restitutie van het “statiegeld”. Vaak is dat mogelijk, soms bij een speciaal inleveradres. Soms wordt een percentage ingehouden op het statiegeld: dat kan de verkoper meestal ook zeggen. Bewaar de aankoopbon, want die heb je veelal dan nodig.
Meest voorkomende adapters voor propaan-gasflessen:
Euro adapterset, verkrijgbaar bij de kampeerzaken of online. Let op: er zijn twee soorten: één voor aansluiting van de buitenlandse fles op ons DIN-systeem in de camper en één set om het vullen van jouw DIN-fles mogelijk te maken bij een buitenlands vulstation. Op de afbeelding de Euroset om de gasfles aan te sluiten op het DIN-systeem (IG KLF (G12)). D1: Italië en Zwitserland(links boven); maatvoering: IG M10 x 1 – IG KLF (G12) Shell D2: Griekenland, Itallie, IJsland, Oostenrijk, Slovenie en Frankrijk (rechts boven); maatvoering: AG W20 x 1/14 LH (G.1) – IG KLF (G12) Shell D3: Engeland, Finland, IJsland, Noorwegen,Portugal, Zweden (Links beneden); maatvoering: IG M 14 x 1,5 (G.32) – IG KLF (G12) Shell D4: België, Engeland, Frankrijk, Ierland, Kroatie, Letland, Luxemburg, Macedonië, Montenegro, Nederland, Zwitserland, Servie, Slowakije,Tjechië (rechts beneden); maatvoering: AG W21,8 x 1/14 – IG KLF (G12) Shell |
|
Industriële 35 mm Clip-on adapter. Te koop via internet in Nederland. Voor flessen in Bulgarije, Denemarken, Estland, Ierland, IJsland, Noorwegen, Spanje en Portugal |
|
Ierland, Schotland, Engeland en Wales hebben hoofdzakelijk vier soorten aansluitingen op hun gasflessen. Twee daarvan zitten in de adapterset van Gimeg, als eerste hierboven opgenomen, dan nog een paar die lijken op de Spaanse/Noorse die hierboven is afgebeeld (in vier afmetingen!), Tot slot hebben ze ook nog deze verloopnippel POL naar Shell/DIN te verkrijgen bij Obelink Winterswijk. Deze heb je ook in Zweden en Roemenië nodig |
Hierboven het overzichtskaartje. In de gele landen is het din-aansluitsysteem gebruikelijk (in de donkergele landen hebben ze ook het vulsysteem, waar je dus jouw fles kunt laten vullen). De blauwe landen hebben de inustriële 35 mm aansluiting en de roze landen hebben de POL-aansluiting. De andere groene landen hebben allemaal hun eigen systeem met eigen aansluitingen.
Overzicht per land LPG en Propaan:
Kleurcodering: Rood = LPG tanken voor koken/koelen verboden,
Geel = LPG tanken toegestaan onder voorwaarden,
Groen = LPG tanken toegestaan,
Wit = LPG tanken onbekend.
Op de foto de propaan-gasflessen die in dat land worden gebruikt.
België Hoofdzakelijk DIN-gasfles en omruilsysteem; er kunnen ook flessen worden gevuld. LPG-tank of -dampgasfles vullen: niet toegestaan (alléén voor tractie) |
|
Bosnië-Herzegovina DIN-gasfles en omruilsysteem; er kunnen ook flessen worden gevuld. LPG-tank of -dampgasfles vullen: onbekend |
|
Bulgarije Er circuleren twee soorten flessen in Bulgarije: met een Spaans/Noorse aansluiting en met de DIN-aansluiting. Ze hebben zowel een vul-systeem als een omruilsysteem. Bedenk wel dat er in Bulgarije nauwelijks wordt gekookt op gas: bijna alles gebeurt op hout of elektriciteit, dus de gasvul- en omruilstations zijn schaars. LPG-tank of dampgasfles vullen: toegestaan. |
|
Denemarken Eigen soort fles (géén DIN) met omruilsysteem. Adapter zie boven. Er zijn campings waarop je de DIN-fles wel zonder problemen kunt inruilen. LPG-tank of -dampgasfles vullen: niet toegestaan |
|
Duitsland DIN-flessen met omruilsysteem èn een vulsysteem (er zijn wel minder vulstations dan in Nederland, dus je moet even zoeken). Je kunt jouw DIN-fles dus probleemloos omruilen, maar let op: ze kijken nooit naar de keuringsdatum dus je zou een “bijna verlopen” fles terug kunnen krijgen. In Duitsland heeft elke leverancier zijn eigen vulstation-netwerk. Voor Alugas zie: https://umkreissuche.alugas.de/ LPG-tank of -dampgasfles vullen: alleen vast ingebouwde tanks mogen worden gevuld en voor de installatie is een G607 goedkeuring vereist. |
|
Estland LPG-tank of -dampgasfles vullen: alleen toegestaan met vaste LPG-tank |
|
Eigen systeem, verschillend per gasleverancier. Euroset adapters kan soms, soms ook niet. LPG-tank of -dampgasfles vullen: niet beschikbaar voor niet-Finnen |
|
Frankrijk Frankrijk heeft twee soorten flessen in omloop waarvan de aansluitingen heel erg op elkaar lijken: AG W20 x 1/14 en AG W21,8 x 1/14; Euro adapterset nodig om aan te sluiten; eigen omruilsysteem en NL-flessen worden niet gevuld.9) LPG-tank en -gasdampfles vullen: niet toegestaan |
|
Griekenland LPG-tank of -dampgasfles vullen: niet toegestaan |
|
Groot-Brittannië LPG-tank of -dampgasfles vullen: toegestaan Aantal LPG-tankstations: ca. 1500 |
|
Hongarije LPG-tank of -dampgasfles vullen: toegestaan |
|
Ierland Elke gasleverancier heeft zijn eigen flessen en zijn eigen omruilsysteem. De aansluitingen verschillen per leverancier. Het meest gebruikt wordt Calorgas met een uitgebreid netwerk. Calor verkoopt ook adapters voor onze DIN-aansluiting. DIN-flessen worden niet gevuld. LPG-tank of -dampgasfles vullen:toegestaan |
|
Italië LPG-tank of -dampgasfles vullen: niet toegestaan. (hier is ook diegene die vult strafbaar, naast de pomphouder) |
|
IJsland Op IJsland zijn meerdere gasaanbieders, waarvan AGA (met noorse aansluiting; zie aldaar) en Esso (gele propaangasflessen) met DIN-aansluiting (met kort draadeind; zie Frankrijk) de grootste zijn. LPG-tank en -gasdampfles vullen: LPG niet beschikbaar. |
|
Kroatië DIN-flessen met omruil en vulsysteem. Let op: geldigheidsduur flessen is in Kroatië maar 5 jaar en een oudere fles wordt niet gevuld of omgeruild! LPG-tank of -dampgasfles vullen: niet toegestaan |
|
Letland LPG-tank of -dampgasfles vullen: alleen toegestaan met vaste LPG-tank |
|
Litouwen LPG-tank of -dampgasfles vullen: alleen toegestaan met vaste LPG-tank |
|
Eigen flessen met omruilsysteem. Je hebt de Noorse adapter nodig om de fles aan te sluiten. Stalen Noorse flessen kun je ook in Zweden omruilen, composiet-flessen niet. Voor bijzonderheden zie 5). LPG-tank of -dampgasfles vullen: toegestaan. Heel Noorwegen heeft een LPG-netwerk waar je elke, dus ook Nederlandse of Duitse flessen kunt laten vullen (met LPG!). Zij hebben zelf een koppelstuk wat ze op onze gasflessen zetten, waarna ze de fles vullen. Dit is de link naar alle vulsstations; http://www.lpgnorge.no/stasjonsoversikt/ |
|
Oostenrijk DIN-flessen met uitsluitend een omruilsysteem. LPG-tank of -dampgasfles vullen: alleen toegestaan met vaste LPG-tank, jaarlijks goedkeuringsbewijs noodzakelijk |
|
Polen DIN-flessen met omruil- en vul-systeem LPG-tank of -dampgasfles vullen: niet toegestaan |
|
Portugal Eigen (Spaanse) flessen (CESPA en REPSOL) met omruilsysteem. Je hebt een adapter nodig om ze aan te sluiten op jouw DIN-systeem. Vul-station voor alle Europese flessen (dus ook onze DIN-fles): GPL-Gas Top Up in Quelfes (Algarve), coördinaten: 37.064001, -7.812695 (krijg je wel LPG ipv propaan) |
|
Roemenië LPG -tank of dampgasfles vullen is toegestaan.
|
|
Rusland
|
|
Servië DIN-flessen met vulsysteem. Er zijn gemeentelijke vulstations in de grotere plaatsen LPG-tank of -dampgasfles vullen: niet toegestaan |
|
Slovenië DIN-flessen met omruil en vulsysteem LPG-tank of -dampgasfles vullen: niet toegestaan |
|
Slowakije DIN-flessen met omruil en vulsysteem. In Slowakije zijn vier vuladressen bekend. De grootste leverancier is Probugas en die levert aan huis, vandaar dat geringe aantal gasvulstations. LPG-tank of -dampgasfles vullen: onbekend |
|
Spanje heeft een eigen gas-omruilsysteem met eigen gasflessen met een industriële 35mm aansluiting (idem als Portugal, Noorwegen, IJsland en sommige flessen in het Verenigd Koninkrijk en Ierland) waarop de hierboven beschreven adapter (regulador salida libre) past . Een gasfles vullen is in Spanje voor particulieren verboden; doet een gasvul-station dit wel, dan zal hij in overtreding zijn en dus kom je ze maar heel zelden tegen. Bovendien kan het zo maar van de ene op de andere dag op die plek dit meer gedaan worden (omdat de leverancier een leuke boete heeft gekregen bijvoorbeeld). Sinds 2019 kosten echter de nieuwe lege Spaanse flessen van Repsol of Cespa nog geen € 15,- meer, dus waarom niet een nieuwe gekocht bij een tankstation? Ze vragen vaak alleen maar om het nummer van de Identiteitskaart of het Paspoort (en niet naar het keuringsbewijs van de camper wat eigenlijk wel zou moeten.); heel soms willen ze ook een NIE (Numéro de Identificación de Extranjeros) hebben als ze zien dat je buitenlander bent (waarmee je kunt aantonen dat je in Spanje woont). Een andere oplossing is op de rommelmarkt of 2e Hands winkel (“Charity Shop nearby” in Google Maps) een oude Spaanse fles kopen en die vervolgens omruilen.4) LPG-tank of -dampgasfles vullen: alleen vaste spaans gecertificeerde LPG-installaties mogen worden gevuld en de installatie moet elke 4 jaar herkeurd worden. |
|
Tsjechië DIN-flessen en omruil- en sporadisch vulsysteem; de grote benzine-tankstations wisselen de flessen om. Het is wel uitkijken geblazen: voor je het weet zit je met een zeer oude fles in je maag! LPG-tank of -dampgasfles vullen: toegestaan |
|
Zweden Eigen flessen met omruil-systeem, maar er zijn ook een paar bedrijven die gasflessen vullen. Je hebt een adapter nodig om aan te sluiten op jouw DIN-systeem. Zoek je een gasvul-bedrijf? Zoek dan eens met Google op gasolpåfyllning. Noorse stalen flessen worden geruild, Noorse composiet-flessen niet; voor die laatste moet je dan echt in Noorwegen zijn. LPG-tank of damp-gasflessen vullen: toegestaan |
|
Zwitserland Eigen flessen en omruilsysteem Je hebt een adapter nodig om aan te sluiten op jouw DIN-systeem. |
En buiten Europa? Marokko, het meest gangbare vakantieland buiten Europa voor de camper heeft géén LPG, maar wel Franse propaan gasflessen. Ga je daar naar toe, neem dan een set adapters mee voor Franse gasflesen (nr 2 en nr 4 van de Euroset van Gimeg).
Je kunt in West-Europa en in de meeste EU-landen tamelijk goed uit de voeten met gasflessen; helaas wordt dit anders als je naar voormalig Oost-Europa gaat. In de eerste plaats is het gebruik van gasflessen aldaar veel minder, omdat de huishoudens hetzij nog ouderwets op kolenkachels en houtkachels kookt, hetzij op elektriciteit; in Estland, Hongarije, Koratië, Litouwen, Letland, Polen, Tsjechië, Slovenië, Slowakije gaat het beter, mede omdat die al wat langer bij de EU zijn aangesloten. Het gebruik van gasfornuizen is in de andere landen bijna onbekend. Daarnaast hebben ze vaak ook nog eens hun eigen gas-systeem. Kortom, ik zeg het niet graag, maar ga je naar Oost-Europa, dan is het te overwegen om één propaanfles te vervangen door een LPG-dampgasfles, waarbij je de fles vult door middel van een buitenvulaansluiting. Alleen in Kroatië, Polen, Slovenië en Servië is het zelf vullen van een LPG-dampgasfles niet toegestaan, hoewel de contrôle daarop summier is..
Propaangas vulstations
Uit de lijst hierboven is je inmiddels duidelijk geworden dat je niet overal jouw propaangasfles kunt laten vullen. Eigenlijk kan dat alleen in Nederland (voor een compleet overzicht zie deze pagina), België, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije (weinig vulstations), Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk (flessen met het pi (π) symbool en dan nog slechts bij een beperkt aantal vulstations), Griekenland, Hongarije, Italië, Kroatië, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Roemenië (weinig vulstations), Tsjechië, Slovenië, Slowakije, Zweden en Zwitserland, Op deze website (ook aanklikbaar via de afbeelding hieronder uit die site) vind je een verzameling van gasvulstations in die landen, maar uit ervaring weet ik dat de lijst verre van volledig is. Bovendien waarschuwt Alugas op de site om tevoren te controleren of de betreffende firma de gewenste fles wel vult of dat soms een voorafgaande keuring noodzakelijk is. Voor wat de link waard is:
Gas aansluitingen per land
Er zijn in Europa heel veel maten gasaansluitingen op flessen; gelukkig zijn ze wel gestandaardiseerd en hebben ze een eenvoudig nummer gekregen: G1 tot en met G65. Een uitgebreide omschrijving, met dimensie’s van schroef, draad e.d. vind je hier.
De meest voorkomende aansluitingen heb ik hieronder even opgenomen met de gangbare benaming.
G 1 = Italiaanse aansluiting
G 2 = Shell – F
G 3= Campinggaz
G 4 = DIN grote fles
G 5 = DIN
G 7 = POL Engeland
G 8 = Shell EU
G 9 = POL US
G 10 = POL Zweden
G 12 = DIN kleine fles
G 36 = M20
G 52 = Click on 20 mm
G 53 = Click on 21 mm
G 55 = Click on 24,5 mm
G 56 = Click on 35 mm
G 59 = Click on 27 mm
G2, G4, G5, G8 en G12 hebben allemaal dezelfde inwendige schroefdraad, alleen de middenaansluiting is een andere maat. G2 en G8 zijn volledig uitwisselbaar en G2 past ook op G4 en G12
België: G2, G3, G8, G10, G12, G25, G31, G59
Bosnië-Herzegovina: G12
Bulgarije: G3
Cyprus: G56
Denemarken: G2, G3, G4, G6, G8, G9, G12, G31, G32, G33, G50, G51, G52, G53, G54, G56
Duitsland: G3, G4, G9, G12, G19, G25, G31
Engeland: G3, G7, G8, G29, G30, G32, G52, G53, G54, G56, G59
Estland: G3
Finland: G2, G3, G5, G8, G12, G29, G56
Frankrijk: G2, G3, G8, G52, G56, G57, G59
Griekenland: G1, G3, G31, G52, G54, G55, G58
Hongarije: G2, G3, G8
IJsland: G2, G3, G8, G10, G32
Ierland: G3, G7, G8, G29, G31, G52, G53, G56, G59, G64
Italië: G1, G3, G31, G52, G54, G55, G58
Kroatië; G2, G3, G8
Letland: G3
Litouwen: G3
Luxemburg: G2, G3, G8
Macedonië: G1
Malta: G1, G54
Nederland: G2, G3, G8, G12, G25
Noorwegen: G3, G8, G9, G10, G32, G52
Oekraïne: G3
Oostenrijk: G3, G4, G12, G31
Polen: G2, G3, G4, G9, G12, G33, G59
Portugal: G3, G9, G10, G32, G52, G54, G56, G59, G60, G61
Roemenië: G9
Servië: G2, G8
Slowakije: G2, G3, G8
Slovenië: G2, G3, G4, G8, G12
Spanje: G2, G3, G8, G21, G31, G52, G56
Tsjechië: G2, G3, G4, G8, G9, G12, G31
Zweden: G3, G9, G10, G29, G32, G56
Zwitserland: G2, G3, G31
En wat gebruik ik?
Als je aan goede voorbereiding doet is het gebruik van gewone propaan gasflessen geen enkel probleem. Ik heb twee Duitse flessen, een Franse, een Engelse en een Spaanse fles.
Één van de Duitse flessen, die overigens ook in Nederland gewoon gevuld kunnen worden, is een lichtgewicht aluminium gasfles van Hornbach (kostprijs leeg €129,-). Deze kun je bij Hornbach omruilen tegen een volle onder bijbetaling van € 26,00 (prijspeil augustus 2024). Als je hem omruilt krijg je altijd een goedgekeurde fles terug, elke keer, zolang jouw ingeleverde fles ook maar geldig is. Er wordt niet naar jaartallen van de keuring gekeken in die zin dat je soms een oudere, maar soms ook een gloednieuwe terugkrijgt. Ik ruil hem om in het laatste jaar van zijn keuring en zie dan wel welke ik terugkrijg.
De eerste Franse fles heb ik jaren geleden in Frankrijk bij de Intermarché gekocht voor toen € 1,- (aanbieding; fles is van Finagaz). Deze fles is elke keer in Frankrijk verruild tegen een volle Finagaz. Nu staat hij leeg te wachten in de garage op onze volgende trip naar Frankrijk.
De Spaanse Repsol fles is in eerste instantie op een rommelmarkt in Spanje gekocht voor € 8,-; daarna talloze malen omgeruild voor een volle bij de Repsol tankstations.
In 2023 zijn we naar Schotland geweest en hebben we een Flogas propaan gasfles gekocht (£ 32,-); als we weer naar het Verenigd Koninkrijk gaan nemen we de inmiddels lege fles mee om daar om te ruilen tegen een volle.
De Duitse fles wordt altijd als overbrugging gebruikt; zolang nog geen gevulde Franse/Spaanse/Engelse fles in mijn gasbun staat wordt de Duitse gebruikt. Ik heb nog nooit zonder gas gestaan, in tegenstelling tot een nederlandse camper in de hak van Italië die er toen achter kwam dat zijn LPG op was en hij daar geen LPG kon tanken (ook niet met een buitenvulling!).
Kortom: die goede voorbereiding zorgt er voor dat ik nooit meer een fles hoef te kopen, alleen de inhoud van de flessen hoef te betalen en op tijd die ene alu-fles moet omruilen. Met propaangas vullen in Duitsland (tussen de € 13,- en € 16,30 voor 11 kg propaan) ben ik zelfs nog goedkoper uit dan met LPG.
(Oorspronkelijk opgesteld: 19 september 2019) laatste wijziging: 30 augustus 2024
1) Arrêté du 30 août 2010 applicable aux installations de remplissage ou de distribution de gaz inflammables liquéfiés impose l’interdiction de remplissage de réservoirs mobiles et de bouteilles. <terug>
2) Voor Nederland zie mijn pagina “LPG voor koken/koelen: legaal of niet? ” <terug>
3) In Duitsland geldt dat de LPG-tank vast in de camper moet zijn ingebouwd en niet eenvoudig mag kunnen worden uitgenomen. Daarnaast moet deze installatie conform de DVGW G 607elke twee jaar worden gekeurd en verkrijgt de eigenaar een controle-sticker en wordt een bij de installatie behorend logboek bijgehouden. Elk tankstation kan naar dit logboek vragen. Tot slot: de befaamde “losse” LPG-dampgasflessen, die je elders vaak in campers ingebouwd ziet, mogen in Duitsland dus niet aan een Autogasstation worden gevuld.ook niet met een zgn. buitenvuller!. Zie https://www.dvfg.de/fluessiggas-in-der-freizeit/campinggas/ <terug>
4) In Spanje kun je eigenlijk alleen maar een fles kopen als je jouw camper eerst laat keuren volgens de Spaanse maatstaven (en dat kost € 200,-); bij eerste aankoop wordt daar naar gevraagd! Heb je eenmaal een fles dan vragen ze daar niet meer om en kun je gewoon ruilen. Het handigst is het dan ook om op de rommelmarkt een oude fles te kopen (van het merk Repsol of Cespa) voor ongeveer € 10,- en die vervolgens om te ruilen. En een adapter (zie boven) kun je bij een ijzerwinkel (Ferretaria) kopen en heet een Regulador Salida Libre.. <terug>
5) Volgens de officiële regels moet je een Noorse 6 of 11 kg-fles kopen voor circa 877 NOK resp. 996 NOK, (€ 90,12 resp. € 102,35) inclusief vulling. Aan het eind van de reis kan die, op vertoon van de aankoopbon (mits jonger dan 6 maanden), op een van de 850 plaatselijke Aga-vestigingen worden ingeleverd met teruggave van 400 NKr (= circa € 41,10). Maar je hebt er ook een adapter voor nodig (Nkr 132 = € 13,56), die niet kan worden teruggegeven. Heel Noorwegen heeft een LPG-netwerk waar je elke, dus ook Nederlandse of Duitse flessen kunt laten vullen (met LPG!). Zij hebben zelf een koppelstuk wat ze op onze gasflessen zetten, waarna ze de fles vullen. Dit is de link naar alle vulsstations; http://www.lpgnorge.no/stasjonsoversikt/ <terug>
6) Strafbaar gesteld voor zowel de pomphouder als de automobolist (!) met een boete van € 5000,- tot € 10.000,- voor de pomphouder en € 2000,- tot € 4000,- voor de automobilist. ëén keer tanken en betrapt worden en je hebt je hele voordeel voor een leven lang verspeeld. Zie Decreto Legislativo 128 del 2006 Art. 18. Sanzioni
5. Chiunque riempie bombole utilizzando le apparecchiature installate presso gli impianti stradali di distribuzione di GPL per uso autotrazione, e’ punito con la sanzione amministrativa pecuniaria da cinquemila euro a diecimila euro. In caso di recidiva la sanzione amministrativa pecuniaria e’ raddoppiata ed e’ disposta la chiusura di tutte le attrezzature eroganti GPL da un minimo di cinque giorni fino ad un massimo di trenta giorni. Qualora la violazione venga nuovamente reiterata, la sanzione amministrativa pecuniaria e’ triplicata ed e’ disposta la chiusura di tutte le attrezzature eroganti GPL da un minimo di trenta giorni fino ad un massimo di sei mesi.
6. L’utente che abbia autorizzato il riempimento di cui al comma 5 e’ punito con la sanzione amministrativa pecuniaria da duemila euro a quattromila euro.
(Vertaling: Artikel 18. Strafbepaling
5. Iedereen die cilinders vult met behulp van de apparatuur geïnstalleerd op de weg LPG-distributiesystemen voor gebruik in de auto, wordt gestraft met een geldelijke administratieve sanctie van vijfduizend euro tot tienduizend euro. In geval van recidive wordt de geldelijke administratieve sanctie verdubbeld en wordt de sluiting van alle LPG-apparatuur besteld van minimaal vijf dagen tot maximaal dertig dagen. Als de overtreding opnieuw wordt herhaald, is de geldelijke administratieve sanctie verdrievoudigd en is de sluiting van alle LPG-apparatuur van minimaal dertig dagen tot maximaal zes maanden gelast.
6. De gebruiker die de in lid 5 bedoelde vulling heeft geautoriseerd, wordt gestraft met een geldboete van tweeduizend tot vierduizend euro.) . <terug>
7. Vlarem II Artikel 5.16.4.4.7. Vuloperaties : § 1. Het is verboden de LPG-tank te vullen van een autovoertuig ingeschreven in België, zo de montage van de LPG-installatie van dit voertuig niet voldoet aan de voorschriften van het koninklijk besluit van 9 mei 2001 betreffende het gebruik van vloeibaar gemaakte petroleumgassen (LPG) voor de aandrijving van voertuigen(..)
§ 2. Uitsluitend LPG-recipiënten welke zich aan boord van motorvoertuigen bevinden en dienstig zijn als brandstoftank mogen worden gevuld. LPG-recipiënten met een inhoudsvermogen kleiner dan of gelijk aan 60 liter welke dienen voor de verwarming- of keukeninstallaties van caravans of motorhomes mogen evenwel worden gevuld mits naleving van volgende voorwaarden:
1° de tanks voorzien van voetsteunen, een vulaansluiting met dubbele terugslagklep, een gasfase-afname, een vloeistofaanwijzer, een veiligheidsklep en een proefkraan.
2° de tanks mogen niet worden gevuld door zelfbediening, ze mogen slechts worden gevuld door de exploitant of door een behoorlijk op de hoogte gebrachte aangestelde nadat deze er zich heeft van vergewist dat bedoelde tanks zijn voorzien van hogervermelde uitrustingen, dat de tanks de beproevingsdatum en ijkstempel voorgeschreven in artikel 5.16.4.2.1. dragen en dat de termijn van herbeproeving niet overschreden is. <terug>
8. In Spanje geldt dat de verplichting om de installatie conform de regelgeving UNE-EN 1949 te laten certificeren. Dit moet worden gedaan door een erkend bedrijf, dat wil zeggen een bedrijf dat beschikt over een gekwalificeerde deskundige op het gebied van gasinstallaties en dan verkrijgt u een IRV-1 certificaat. Daarna moet de gasinstallatie elke 4 jaar worden herkeurd, volgens dezelfde wettelijke regeling; daarbij wordt dan een IRV-2 certificaat afgegeven. De pomphouder moet u bij het tanken om dit certficaat vragen, anders mag hij u niet bedienen. Ook buitenlanders moeten aan deze regelgeving voldoen, omdat die los staat van de voertuig-eigenschappen. <terug>
9. Heeft jouw fles het pi-keurmerk van de EU? dan zijn er een stuk of 10 gasvulstations die jouw fles wel vullen. Heb je niet zulk een fles en je zit in nood? Twee mogelijkheden: Kijk even op internet of de grote supermarché’s (LeClerc, Intermarché) ze nieuw in de aanbieding hebben. Ik heb mijn franse lege gasfles daar destijds gekocht voor € 1,- maar ik zag dit voorjaar van 2023 dat Intermarché ze weer had voor €5,-. Mocht dat niet zo zijn: ze kosten in Frankrijk € 15,- – € 20,- dus een ramp is het niet. Daarna kun je ze bij bijna elke suprermarkt (Carrefoud, Casino, Intermarsché etc. etc.) omruilen voor een volle.
Een tweede mogelijkheid is de volgende 24/7: Meld je aan bij https://butagaz24.butagaz.fr/, maak een account aan en vervolgens kun je bij 300 automaten verspreid over Frankrijk een volle fles butaan/propaan kopen, 24 uur per dag, zeven dagen in de week. Het enige nadeel: de flessen hebben 13 kg aan inhoud en zijn dus iets `dikker` dan de DIN-flessen van 11 kg die wij gewend zijn..
Als je je voor de eerste gasfles aanmeldt bij de automaat betaal je € 29,- borg voor de fles extra. Je krijgt een code toegezonden via email en die heb je nodig om te kunnen betalen. Wil je omruilen? Bestel een vulling aan de automaat met diezelfde code (je betaalt voortaan alleen de inhoud, geen borg meer), er opent een vak waar de volle fles in staat, haal die er uit en zet de lege er in terug. Klaar! <terug>