Er doen veel verhalen over banden de ronde op fora: speciale banden voor campers, maximum leeftijd, stalen ventielen, winterbanden enzovoorts. Om een beetje eenheid in die verhalen te krijgen is de volgende informatie wellicht nuttig.
Zijn er speciale banden voor campers?
Het antwoord is ondubbelzinnig: ja! Er worden voor campers speciale banden gefabriceerd; deze hebben een hogere loadindex (ze kunnen per band meer gewicht dragen), de wangen van de band zijn extra versterkt (vaak aangegeven door 8PR – 8 koordlagen – of zelfs 16 PR) waardoor de camper langer stil kan staan zonder dat de banden vierkant worden en tot slot houden ze ook rekening met de hogere snelheid die campers in vergelijking tot caravans kunnen en mogen rijden. Bandenfabrikanten geven die banden ook een speciale “camper” naam. Zo bestaat er onder andere de Michelin Agilis Camping en de Contental Vango Camping.
De bandencode
Op de band staat een aantal bandencodes die voor ons van belang is. De eerste is die met informatie over de afmeting, soort, draagkracht , maximum snelheid enzovoorts, bijvoorbeeld 215/70 R 15 C 109 P
Het eerste cijfer 215 is de breedte van de band in mm. In ons geval dus 215 mm
Het tweede cijfer 70 geeft de hoogte/breedteverhouding aan. De hoogte is dus hier 70% van de breedte.
De letter R geeft aan dat het een Radiaalband is.
Het derde cijfer 15 is de velgdiameter (wielmaat) in inches; hier dus 15 inch.
De volgende letter is een speciale aanduiding; in dit geval C van Commercial (bestelwagen)
Het vierde cijfer 109 geeft de loadindex (het draagvermogen) van de band aan in kg volgens onderstaande tabel:
| Code | Gewicht | Code | Gewicht |
| 100 | 800 | 101 | 825 |
| 102 | 850 | 103 | 875 |
| 104 | 900 | 105 | 925 |
| 106 | 950 | 107 | 975 |
| 108 | 1000 | 109 | 1030 |
| 110 | 1060 | 111 | 1090 |
| 112 | 1120 | 113 | 1150 |
| 114 | 1180 | 115 | 1215 |
| 116 | 1250 | 117 | 1285 |
| 118 | 1320 | 119 | 1360 |
| 120 | 1400 | 121 | 1450 |
Onze band met code 109 kan dus 1030 kg per band dragen
Het laatste teken, de letter P geeft de maximum snelheid waarmee met deze band mag worden gereden. In ons geval is dat P en volgens de onderstaande tabel betekent dat 150 km/u
| Code | Max snelheid |
| M | 130 |
| P | 150 |
| Q | 160 |
| R | 170 |
| S | 180 |
De bandenspanning
De tweede code van belang op de band is de code van de maximale bandenspanning. De maximale banden-spanning is aangegeven in cijfers op de wang van de band, meestal omcirkeld, in KPA of PSI (100 kpa = 1 bar en 14.50 PSI = 1 bar). De maximale banden-spanning komt overeen met de hoogste koude spanning die een band kan verdagen. Deze maximale spanning mag echter alleen gebruikt worden als het informatieboekje van de auto het voorschrijft. De “warme” bandenspanning, is een spanning die 0,3 bar tot wel 0,8 bar hoger is dan de koude spanning. Volgens de gaswetten van Boyle – Gay-Lussac verdubbelt de gasdruk per 273⁰ K temperatuurverschil en omdat een warme band wel zo’n 40⁰ warmer kan zijn dan een koude bedraagt de toename dan dus bij een bandendruk van 5,5 bar 5,5+(40/273)*5,5 = 6,3 bar. Op de voorbeeldfoto hierboven bedraagt de maximale bandenspanning van deze band 80 psi = 5,5 bar.
Het komt wel eens voor dat de camperfabrikant een bandenspanning voorschrijft van bijvoorbeeld 5,5 bar en de gemonteerde band, bijvoorbeeld 185 R14 C8, maar een maximale spanning van 70 psi = 4,8 bar mag hebben. Hier is dan duidelijk sprake van een verkeerde band onder de camper. Wat je in geen geval mag doen is de maximale koude spanning overschrijden: je verhoogt de kans op het krijgen van een klapband enorm. Breng dus de spanning terug naar de maximale spanning van de band en ik zou je aan raden om de banden dan zo snel mogelijk te vervangen door exemplaren die wel aan de voorschriften van de camperfabrikant voldoen. Bij mij klopt het precies: er liggen Michelin Agilis Camping 215/70 R15 CP 80 psi onder en de geadviseerde bandenspanning is achter 5,5 bar (=80psi).
Bereken de bandendruk voor jouw camper
Je kunt de bandendruk voor jouw camper berekenen. Oorsponkelijk is het een formule die de ETRTO (European Tyre and Rim Technical Organization), een organisatie in Europa die technische afspraken maakt over banden, velgen en ventielen ten aanzien van maatvoering, belastbaarheid en andere technische gegevens, gebruikt voor de bepaling van het draaggewicht van de band. Er is ook een Amerikaanse variant (de TRA), die een iets andere berekening volgt. (zie voetnoot 1 onderaan deze pagina)
De formule voor de bandendruk is:
A=B(C/D)^1,25
waarbij A de te berekenen bandendruk is, B de maximale bandendruk volgens de opgave van de fabrikant, C de werkelijke aslast, D het maximale gewicht dat de band mag dragen volgens de loadindex van de band. Klik hier voor een rekenschema in Excel.
Dit rekenschema is overigens alleen maar bedoeld om meer inzicht te krijgen in het onderwerp bandendruk. Volg voor wat jouw banden betreft altijd het voorschrift van de camperbouwer op om ongelukken te voorkomen! Deze voorgeschreven bandendruk staat in het instruktieboekje van de camper; heb je die niet, kijk dan in de B-stijl van het portier aan de bestuurderszijde op de sticker die daar zit en die de bandenspanning aangeeft. Ontbreekt ook die, vraag dan het camperbedrijf dat jouw merk verkoopt.
De leeftijd van de band
Er is veel discussie over de leeftijd van camperbanden. Deze discussie wordt gevoed door enkele verzekeringsmaatschappijen die als voorwaarde in hun polis hebben opgenomen dat banden onder een camper niet ouder zouden mogen zijn dan 6 jaar. Deze stellingname is wellicht gebaseerd op de Duitse TüV-normen (normen van de Technische überwachungs Verein); deze schrijven namelijk voor een goedkeuring voor een maximale snelheid van 100 km/u van een auto met aanhanger/caravan voor dat het trekkend voertuig over ABS moet beschikken, de loadindex van de banden van de aanhangwagen tenminste L (120 km/u) moet bedragen en de banden niet ouder mogen zijn dan 6 jaar. Waarschijnlijk trekken ze deze eis dat banden onder een caravan in Duitsland met een 100 km/u goedkeuring niet ouder mogen zijn dan 6 jaar , door naar de banden onder campers. De BOVAG zegt hier over: “Caravans en vouwwagens staan lang stil. Juist door niet te rijden, verouderen banden sneller. In de zijkant ontstaan haarscheurtjes, de band kan poreus worden en onderhuids kan het rubber loslaten door vocht en druk. Het is lastig voor een leek om dit soort schade te zien, daarom kijken de keurmeesters hier altijd naar tijdens de BOVAG Onderhoudsbeurt. Na zes jaar is het verstandig om sowieso de banden te vervangen.” Nu geldt dat voor caravans en vouwwagens, omdat die zo weinig “op de weg” zitten. Voor campers ligt dat echter heel anders; desalniettemin, kijk voor de zekerheid dus even naar de kleine lettertjes in jouw polisvoorwaarden voor de camper.
Op de band staat ook de zogenaamde DOT-code (Department of Transportation) die betrekking heeft op de leeftijd van de band: de fabricagedatum. Op de foto hiernaast zie je staan: DOT 2U06 DDE 4010. Deze laatste cijfers geven de maand van fabricage aan. Vanaf 01-01-1990 t/m 31-12-1999 waren dit 3 cijfers, bijvoorbeeld 082 = 8e week 1992. Vanaf 01-01-2000 zijn dit 4 cijfers, bijvoorbeeld 4010 = 40e week 2010.
Laat ik voorop stellen dat er geen wettelijke afkeurnorm voor banden bestaat op grond van leeftijd. Banden worden afgekeurd indien ze te weinig profiel hebben of (haar)scheurtjes en/of breuken vertonen. Ingevolge de Kaderrichtlijn van 5 september 2007 (2007/46/EG) gelden de nationale voertuigeisen in het land van registratie van het voertuig ook in de andere EU-landen. En aangezien banden en de vereisten daarvoor tot de voertuigeisen behoren, is dit ook van toepassing op de banden.
Waar camper eigenaars nog wel eens over klagen als ze de banden hebben vervangen is dat ze “oude” banden geleverd hebben gekregen. De gemonteerde banden hebben een jaar in opslag gelegen, afgelezen aan de fabricagedatum. Michelin hanteert de volgende stelregel, gebaseerd op uitgebreide studie : Een jaar opslag van een band komt, qua veroudering, overeen met 3 weken gebruik. Oftewel : tijdens de opslag veroudert een band 17 maal langzamer dan tijdens het gebruik. Een band die 2 jaar is opgeslagen voordat de band wordt gemonteerd is dus net zo veel verouderd als tijdens 6 weken gebruik !
De ANWB is van mening dat “een band maximaal 2 jaar na de productiedatum nog als nieuw beschouwd mag worden. De opslag in de bandenmagazijnen is zodanig zorgvuldig dat het verouderingsproces geen noemenswaardige invloed heeft. Ook de factuurdatum lijkt me geen uitgangspunt want ook dan wordt een band afgerekend op z’n leeftijd terwijl zo’n band conditioneel dan nog prima kan zijn. Wij zijn wél van mening dat een band na 10 jaar in kwaliteit minder wordt en is vervanging een aanbeveling. Bepaalde eigenschappen en prestaties worden dan gewoon minder maar niet per definitie onveilig.”.
Na vijf jaar of meer in gebruik moeten jouw banden minstens een keer per jaar grondig worden gecontroleerd. Volg de aanbevelingen op van de autofabrikant aangaande het vervangen van de oorspronkelijke bandenuitrusting. Uit voorzorg raadt Michelin aan om banden die 10 jaar na hun fabricagedatum nog niet vervangen zijn, door nieuwe banden te vervangen. Zelfs al lijken ze nog bruikbaar en zijn ze nog niet versleten tot aan de slijtage-indicator.
Winterbanden
Er gaat een fabel de ronde dat winterbanden al onder een temperatuur van 7 graden Celsius beter zouden presteren dan zomerbanden omdat de laatste dan te hard/stug zouden worden. Volgens Autoweek (editie 2018) is deze fabel al lang achterhaald. Winterbanden hebben alleen echt een toegevoegde waarde wanneer er sneeuw en ijs op de weg licht. Winterbanden hebben daarvoor een heel ander profiel met extra lamellen. Dat zorgt voor meer grip. Winterbanden zijn verplicht in Bosnië-Herzegovina, Duitsland, Estland, Finland, Italië, Kroatië, Luxemburg, Letland, Litouwen, Noorwegen, Oostenrijk, Roemenië, Servië, Slovenië, Slowakije, Tsjechië, Turkije, IJsland en Zweden; het tijdstip waarop deze verplichting ingaat verschilt per land. Een aantal landen stelt geen datum als eis maar winterse omstandigheden (Duitsland, Italië, Luxemburg, Noorwegen en Slowakije). Voor banden met een fabricagedatum vóór 2018 kan in Duitsland worden volstaan met de banden met de aanduiding M+S (Mud and Snow), maar vanaf de fabricagedatum 2018 moeten dit banden zijn die voorzien zijn van een sneeuwvlokje-symbool. Op de fote hierboven zie je een band met beide symbolen (M+S en het sneeuwvlokje in het driehoekje). Daarnaast zijn winterbanden in Frankrijk, Spanje en Zwitserland verplicht op plaatsen waar dat met een bord is aangegeven.
Voor Frankrijk geldt vanaf 1 november 2021 dat:
1. jouw banden te allen tijde geschikt moeten zijn voor de wegomstandigheden;
2. de prefecten van de zgn Berg-departementen ( in de regio’s Alpen, Centraal Massief, Jura, Pyreneeën, Vogezen en Corsica) kunnen besluiten om in de winterperiode van 1 november tot 1 maart winterbanden verplicht te stellen, maar je kunt volstaan om sneeuwkettingen bij je te hebben (zie kaartje hieronder stand 1 november 2021);
3. die verplichting geldt als het door middel van bebording is aangegeven. Dit kan zijn bij elke toegangsweg tot de geldende zone, dus zal niet worden herhaald!
Zomerbanden en Winterbanden versus All Weather-banden
Velen vragen zich af wat beter is: een set zomerbanden en winterbanden of nooit wisselen en volstaan met een set All Weather-banden. Eigenlijk kan ik daar heel kort over zijn: zomerbanden zijn in de zomer beter dan All Weatherbanden en winterbanden zijn in de winter beter dan All Weatherbanden. De All Weather-band is een compromis. Ik sta daar niet alleen in: ook de ANWB is die mening toegedaan. Maar ook elke banden-fabrikant. Zie hier de vergelijking die Michelin op zijn site heeft gezet tussen de Pilot Sport 4 (zomerband), de CrossClimate + (All Weatherband) en de Pilot Alpine 5 (winterband). Doe er je voordeel mee.
Ventielvragen
Onder camperaars woedt al lang de discussie of het Snap In-ventiel, ook wel rubberen ventiel genoemd, gebruikt kan worden bij een bandenspanning van meer dan 5 bar. De aanbevelingen voor motor-voertuigen lopen uiteen. Op de foto links het normale rubberen ventiel geschikt voor een spanning tot en met 4,5 bar, in het midden het hoge-druk rubberen ventiel dat herkenbaar is aan het langere uitstekende metaal deel en geschikt tot een spanning van 5,5 bar en rechts het stalen ventiel, dat in de velg wordt geschroefd en bestand is tot een druk tot ver boven de 8 bar.
In de gebruiksaanwijzing van Michelin staat dat de spanning bij gebruik van een normaal rubberen ventiel niet hoger mag zijn dan 4,5 bar. Als we navraag doen bij de fabrikant, relativeert een van de ingenieurs dat verbod: “Er bestaan ondertussen ook rubberen ventielen die geschikt zijn voor een hogere spanning. In principe zijn we niet tegen het gebruik van rubberen ventielen voor onze Agilis Camping-banden, zolang de ventielfabrikant verzekert dat het ventiel geschikt is de benodigde bandenspanning.” Ook de APK bevestigt dat hoge druk ventielen (bekend onder de naam TR600) voor campers mogen worden gebruikt, “al raden we voor de zekerheid aan om metalen schroefventielen te gebruiken.”
Nu moeten in principe de ventielen bij elke bandenwissel worden vervangen. De kans bestaat namelijk dat bij het uitnemen van de band het canvas het ventiel aan de binnenkant beschadigt. Er gaan verhalen de ronde dat niet elke bandenboer zich daar aan houdt en die € 1,00 die een rubberen hoge-druk ventiel kost (of zelfs € 0,60 voor een gewoon rubberen ventiel) wil “besparen”. Zeg dus altijd dat je bij de aankoop van een set nieuwe banden ook een set nieuwe hoge druk-ventielen wil. Alleen de stalen ventielen behoeven niet elke te worden vervangen. Ter info: een stalen ventiel kost gemiddeld € 2,50 dus voor de prijs hoef je het, zeker in verhouding tot een nieuwe band van € 125,- niet te laten.
Stikstof in de banden
Regelmatig verschijnen er in de pers publicaties over het nut van stikstof als bandenvulling. De spanning zou veel langer op peil blijven en bovendien heeft stikstof vele andere voordelen. Ook de bandenbedrijven roepen in advertenties automobilisten op hun banden te laten vullen met stikstof. Zijn de voordelen werkelijk zo groot? Waarom worden auto’s dan niet af-fabriek met stikstof gevuld?
Zuurstof dringt ongeveer viermaal zo snel door de band heen als stikstof. Bedenk echter dat buitenlucht iets meer dan viermaal zoveel stikstof dan zuurstof bevat dus is het verschil in spanningsverlies niet zo groot. Een lege band is vlak voor het vullen met stikstof volledig gevuld met lucht. Hoewel de stikstofvulling de verhouding met zuurstof nog verder verschuift, zit er nog steeds zuurstof in de band. Kortom, de band met stikstof zal ook langzaam leeglopen maar dan langzamer dan een band met lucht. Maar het verschil is niet zo groot.
Een echt voordeel van het vullen met stikstof is dat er geen vocht of olie in de band terechtkomt. Een slecht onderhouden luchtcompressor kan er zelfs voor zorgen dat er waterdruppeltjes in de band terecht komen. Als de druppeltjes gaan verdampen, neemt hun volume sterk toe, dus stijgt de druk in de band. Als een band koud op 2,3 bar staat, zal de druk tijdens het rijden oplopen tot 2,7 à 2,8 bar. Als er waterdruppeltjes inzitten die verdampen kan de druk wel tot 3,1 à 3,2 bar oplopen.
Reden genoeg om voor goed onderhoud van de oliefilters en vochtafscheiders te zorgen. Dat laatste speelt vooral bij lange leidingen. Een ouderwetse voetpomp voorkomt dit probleem. Vocht heeft ook invloed op het roesten of oxideren van ijzer of aluminium, het hoort dus niet in een band thuis.
Stikstof is een gas dat niet brandt. Dat is mooi als het in banden van vliegtuigen, zwaar transport of brandweerauto’s gaat. Deze banden staan onder (zeer) hoge druk, zijn zwaar belast en mogen (als ze klappen of branden) geen bijdrage aan het vuur leveren door er zuurstof aan toe te voegen.
Dat stikstof een band minder gevoelig maakt voor hoge temperatuur is niet waar, de lucht in een band wordt meestal 60°C, hooguit 70 tot 80°C. De lagere banddruk bij met stikstof gevulde banden is alleen maar te verklaren uit de afwezigheid van vocht. Zuurstof of lucht uit een fles is ook vrij van vocht en olie.
Een band gevuld met stikstof is herkenbaar aan een groen ventieldopje. Een met stikstof gevulde band kan zonder problemen worden bijgevuld met “normale” perslucht.
Bekende merken en hun speciale Camper-banden:
Michelin Agilis Camping, beschikbaar als Zomerband, 4-seizoensband en Winterband
Continental Vanco Camper, beschikbaar als Zomerband en Continental VanContact Camper CP 3PMSF als 4-seizoenenband.
Pirelli Carrier Camper, alleen beschikbaar als Zomerband
Vredenstein Comtrac, beschikbaar als Zomerband en Allseasons (4-seizoenen).
Conclusie:
- Ja, er zijn speciale banden voor campers (ze hebben een hoge load-index, meerdere extra koordlagen in de wangen en kunnen hogere maximale snelheden aan)
- Er is wettelijk geen maximale leeftijd voor banden. Banden moeten worden vervangen als ze (haar)scheurtjes vertonen, breuken hebben of een profiel-diepte minder dan 1,6 mm
- Bij aanschaf van nieuwe banden let dan, naast wielmaat (dat is waar alle mensen wel aan denken) ook op load-index, maximum-snelheid en vooral maximaal toegestane bandenspanning. Deze laatste moet tenminste 10% hoger zijn dan de aanbevolen bandenspanning door de camperfabrikant.
- Laat het liefst stalen ventielen plaatsen bij de bandenspecialist; rubberen ventielen zijn minder bestand tegen de hogere bandendruk van camperbanden
- Het gebruik van stikstof in de banden draagt niet zo heel veel bij aan het minder warm worden en behoud van de band. Goed onderhoud, juiste bandenspanning is veel belangrijker.
(Oorspronkelijk opgesteld: 29 december 2019) Laatstelijk gewijzigd: 23 maart 2024
1) De ETRTO hanteert deze: C=D(A/B)^0,8 De variant van de TRA is C=D(A/B)^0,5
