Al heel lang weten we dat kleuren invloed hebben op onze gemoedstoestand: van rood licht raken we opgewonden (vandaar de zogenaamde “Red Light Districts” in de grote steden) en groen licht is rustgevend.
Wit licht bestaat eigenlijk niet: het is in de juiste verhouding een combinatie van rood, groen en blauw licht. Onze kleuren TV en ons LCD (of LED)-scherm van de laptop, tablet of telefoon is daarop gebaseerd. In de natuur (ons zonlicht) begint het licht rood-achtig bij de morgenstond, gaat naar wit (met veel meer delen blauw dan in de mogenstond) gedurende de dag en ‘s avons neemt het aandeel blauw weer af en wordt de zon rood (het avondrood). Onze hersenen associeren daardoor blauw licht met “klaar overdag”.
Ledlampen
Blauw licht zit ook in ledlampen. De ledlamp is een heldere lamp, is duurzaam en vervangt gloeilampen en halogeenlampen. Dit type lamp is energiezuinig en heeft een langere levensduur. Bovendien leveren ledlampen aan het einde van hun levensduur geen kwikafval. Als nadeel: ze zenden een heel ander lichtspectrum uit dan gloeilampen. Een witte gloeilamp zendt relatief weinig licht uit in het blauwe deel van het spectrum, terwijl het licht van ledlampen, waarvan het licht ook als wit wordt waargenomen, meer blauw licht uitzendt.
Effect op de slaap
Dat blauwe licht bootst zonlicht, daglicht, na waardoor de menselijke biologische klok verstoord kan raken. Ons bioritme wordt aangestuurd door de nucleus suprachiasmaticus in de hypothalamus dat op zijn beurt de pijnappelklier (epifyse) in de hersenen activeert om het slaaphormoon (melatonine) aan te maken. Blauw licht verhindert de aanmaak van dit slaaphormoon.
Effect op de ogen
Blauw licht passeert het hoornvlies en de lens van het oog voordat het in het netvlies wordt geabsorbeerd. De ganglioncellen van het netvlies van de ogen zijn extra gevoelig voor blauw licht. In het perifere zichtveld – het gezichtsveld naast waar we precies scherp zien – zijn veel kegeltjes, die ook gevoelig zijn voor blauw licht. Daardoor valt blauw licht op in het donker als het in ons gezichtsveld komt. Het ‘springt in je oog’. In welke mate blauw licht invloed heeft op de gezondheid van je ogen, wordt op dit moment nader onderzocht. Netvliesschade als gevolg van blauw lichtschade is onherstelbaar. Met name is het ernstig wanneer het optreedt in het centrum van het gezichtsveld, in de gele vlek, wat leidt tot vermindering van de gezichtsscherpte.
Aanbevelingen
Het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzoekt op dit moment hoe lang en op welke momenten van de dag mensen apparatuur met blauw licht gebruiken, zodat ze aanbevelingen kunnen doen. Er moet ook worden onderzocht welke effecten optreden, bij welke blootstelling, en in hoeverre ze schadelijk zijn voor de gezondheid.
Zolang er door de wetenschap nog geen duidelijkheid wordt geboden over de veiligheid van de specifiek blauwe led-verlichting zoals getoond op de tweede foto hierboven, zou ik dit onnatuurlijke blauwe licht niet willen installeren.
Zie voor meer informatie:
- “De risico’s van leds“, advies van de gezondheidsraad;
- “Gezondheidseffecten van nieuwe led’s” door het RIVM
laatstelijk gewijzigd: 5 november 2018
