Het apparaat dat het grootste deel van de storingen in de camper voor zijn rekening neemt is ongetwijfeld de (absorptie)koelkast. Als je op fora zoekt naar “koelkast werkt niet” wordt je bedolven onder de resultaten: deze opdracht leidt in Google tot bijna 10 miljoen resultaten! Maar vooraf moet ik even dit kwijt: jouw koelkast thuis geeft, zodra je hem aangezet hebt, na een paar uur al resultaat, maar dit mag je niet verwachten van jouw koelkast in de camper. Ik zeg altijd: geef de koelkast een halve dag (een uur of 6) de tijd en je zult merken dat die werkt. Een element dat hier mee speelt is dat een absoprtie-koelkast muisstil is: het enige wat je zou kunnen horen is het branden van een heel klein gasvlammetje, iets groter dan een waakvlam. Dit gebrek aan geluid leidt sommigen tot de conclusie dat de koelkast niet werkt! Bovendien, hoe vreemd het ook klinkt, de circulatie van de koelvloeistof wordt door de zwaartekracht gedaan (en een vlammetje dat vloeistof verhit en daardoor stijgt); daar komt dus geen motor aan te pas, zoals wel het geval is bij een koelkast thuis of de compressor-koelkast.
Wanneer de koelkast wel werkt op gas en niet op 12V en/of 230V, dan denken heel veel camperaars “mijn zekering is stuk” en gaan ze driftig op zoek naar een zekering. Die van de 12V hebben ze meestal zo gevonden (want die zit meestal op het elektroblok/12V-verdeler), maar die van de 230V blijft onvindbaar. Dat kan kloppen: DIE IS ER NIET! Dometic en Thetford doen het bij 99% van de modellen uitsluitend met de standaard zekeringautomaat van jouw camper die bij de inlaat van jouw walstroom zit. En die ene procent die wel een zekering hebben? Die zit achter het bedieningspaneel van de koelkast: soms twee, maar vaak één glaszekering.
Op de afbeelding de printplaat van de Dometic RM7401L (mijn koelkast), waar je de zekering aan de linkerkant kunt zien. Maar eigenlijk vind ik het vreemd dat er zoveel elektronica te pas komt bij iets dat in 1851 voortreffelijk functioneerde op basis van mechanische bediening en in het gehele systeem van de absorptie-koelkast is dat principe nooit meer aangepast.
b. Tikkend geluid op 230V
Heb je een koelkast met een A(utomatische) E(nergie) S(electie) en je hoort een tikkend geluid als de koelkast op 230V staat? Dan zou het nog wel eens zo kunnen zijn dat jouw 230V op de camperplaats/camping een wisselend voltage heeft en inzakt door de grote vraag. Jouw omschakel-automaat van de koelkast wil dan overschakelen op gas, maar zodra die dat doet stijgt de spanning van jouw walstroom weer waardoor hij weer op 230V wil gaan koelen. Maar daardoor zakt de spanning weer in en wil hij weer overschakelen op gas enzovoorts enzovoorts. Hoogst irritant maar ook schadelijk voor de elektronica op jouw printplaatje van de koelkast. De remédie: zet de koelkast handmatig op gas.
c.De koelkast koelt niet diep genoeg.
Soms, als het buiten echt warm is, dan koelt de absorptie-koelkast niet meer tot een temperatuur van ergens tussen de 4⁰ – 6⁰ C, de laagste temperatuur die nog aanvaardbaar is (sommige mensen hebben liever 8⁰ C. als temperatuur van hun wijn en bier en dat is natuurlijk ook goed!). Hoe komt dat? De absorptie-koelkast in de camper is gebaseerd op het feit dat verdamping energie kost, en die energie wordt aan de lucht in de koelkast onttrokken; die lucht in de koelkast wordt daardoor kouder. De koelvloeistof (meestal ammoniak) moet echter ook weer condenseren en dat levert energie, en dus warmte op. Die warmte moet worden afgevoerd via de ventilatieroosters achter de koelkast. Als je nu de koelkast harder laat koelen door de thermostaat omlaag te draaien, dan komt er ook meer warmte vrij bij de condensatie; en als die warmte niet meer kan worden afgevoerd, dan werkt het lager zetten van de thermostaat zelfs tegengesteld: de koeling wordt meer dan teniet gedaan door de ontstane warmte en de temperatuur in de koelkast loopt op. Dit geldt niet voor een compressor-koelkast, dat principe werkt anders. Je kunt bij de absorptie-koelkast dan twee dingen doen:
help de koelkast een handje door er ventilatoren achter in te plaatsen die de warme lucht afvoeren (zie mijn afzonderlijke pagina daarover), of
zet de koelkast-thermostaat minder laag (zie hieronder; uitgegaan wordt van een 7 standen. Heb je een doorlopende schaalverdeling verdeel die dan virtueel in 7 gelijke delen.)
Bij een buiten temperatuur 30 graden wordt geadviseerd om stand 1 te gebruiken Bij 25 graden is het advies stand 1 of 2 Bij 20 graden is het advies stand 2 Bij 15 graden is het advies stand 2 of 3 Bij 10 graden is het advies stand 3 Bij 5 graden is het advies stand 3 of 4 Bij 0 graden is het advies stand 4 Bij -5 graden is het advies stand 4 of 5 Bij -10 graden is het advies stand 6 of 7 Wil je weten hoe je de absorptie-koelkast optimaal moet bedienen? Kijk dan op deze pagina.
Sta je op een camping of een camperplaats met een stroomaansluiting, dan wil die soms ook wel eens de oorzaak zijn van een slechte koeling. Wanneer de frequentie (60Hz) te veel wijzigt (en soms nog wel eens wil zakken naar 50 Hz) of de spanning daalt omdat het aantal aangesloten gebruikers eigenlijk te groot is (tot wel 190 V ipv 230 V) dan wil jouw koelkast ook nog wel eens minder koelen. Sommige koelkasten (Thetford bijvoorbeeld) slaan zelfs helemaal af als de spanning minder is dan 190 V. (zie hieronder “De bijzonderheden van Thetford“)
Denk eraan dat een absorptiekoelkast (en ook in iets mindere mate de compressor-koelkast) enige tijd nodig heeft om met koelen te beginnen. Voor de duidelijkheid heb ik dit staatje even bijgehouden voor mijn absorptiekoelkast, een Dometic RM7401: Starttemperatuur: 21,1⁰ na 30 minuten: 21,2 ⁰ na 60 minuten: 20,4 ⁰ na 90 minuten: 16,8 ⁰ na 120 minuten: 13,5 ⁰ na 150 minuten: 10,4 ⁰ na 180 minuten: 7,6 ⁰ na 210 minuten: 5,3 ⁰ Hier zie je dat in het eerste uur de temperatuur nog geen graad daalt, in het tweede uur de temperatuur met 7⁰ is gedaald om daarna flink door te gaan totdat de 5⁰ is bereikt.
Tot slot is het goed om te weten dat bij een absorptiekoelkast de koeling het beste werkt op gas, iets minder goed op 230V en op de stand 12V alleen de temperatuur wordt vastgehouden. Bij een compressor-koelkast is er geen verschil tussen de werking op 230V of 12V; deze koelkast heeft geen stand om op gas te kunnen werken.
d. De koelkast koelt te diep.
Wat je ook probeert, de koelkast houdt niet op met koelen, behalve als je hem helemaal uit zet. Daar kunnen drie mogelijke oorzaken voor zijn: de thermostaat zit los, is stuk, de thermistor (voeler) is stuk of de voeler zit los. Overigens: niet elke koelkast heeft een thermistor, wel hebben ze allemaal een thermostaat. De thermostaat regelt de temperatuur in de koelkast; als die een te hoge waarde blijft aangeven, dan blijft de koelkast koelen. Als de mechanische verbinding tussen de voeler en de verdamper (het grijze koelblok in jouw koelkast ter hoogte van het vriesvak) niet goed is, dan registreert de thermostaat niet goed dat de ingestelde temperatuur al is bereikt en koelt hij door. Vaak zit de voeler aan de achterkant tegen de verdamper, dus tussen verdamper en de achterwand en is deze alleen te bereiken als je de verdamper (voorzichtig) loshaalt. Is dit niet de oorzaak dan kan ook de thermostaat stuk zijn. Helaas moet je dan de hele schakelaar vervangen en niet alleen het bi-metaaltje. Dat betekent dat je het frontpaneeltje moet verwijderen (meestal door de knop er uit te trekken waarachter dan schroefjes zichtbaar worden waarmee het paneel bevestigd is) en dan kun je de thermostaat vervangen.
Maar soms is de thermistor stuk. De thermistor is een temperatuur-gevoelige weerstand: bij verandering van temperatuur verandert de weerstand mee. Je hebt ze met een negatieve temperatuur-coëfficiënt (hoe hoger de temperatuur, hoe lager de weerstand, de zonemaande NTC) en met een positieve temperatuur-coëfficiënt (hoe hoeger te temperatuur hoe hoger de weerstand, de PTC). NTC’s worden het meest gebruikt. Op basis van deze weerstand berekent de software van de koelkast de mate waarin hij kan koelen; als de condensor te warm wordt moet hij minder hard gaan koelen. De thermistor zit achter op de koelribben van de condensor en kun je vervagen door het ventilatie-rooster er af te halen.
e. Koelt slecht op 230V en op gas of vriesvak koelt wel, de rest echter niet.
Werkt het verwarmingselement wel (op 230V en/of 12V, of de brander op gas) maar wordt de koelkast niet koud? Of koelt jouw vriesvak wel, maar de rest van de koelkast niet? Dan is het meest voorkomende euvel een los zittend, niet meer goed geleidend koelplaat met koelribben. Achterin de koelkast zie je een aluminium koelplaat. Deze zit met twee schroeven vast en behoort ook vast te zitten met koude-geleidende pasta/kit. Na verloop van vele jaren laat dit los. Remedie: losdraaien, nieuwe pasta er op en weer vastplakken en vastschroeven.
f. De koelkast doet niet op 12V
Hier moet je onderscheid maken tussen compressor-koelkasten (die alleen werken op 230V en 12V) en absorptie-koelkasten (die daarnaast ook nog op gas kunnen werken). Voor absorptie-koelkasten is er een speciale voorziening om op 12V te kunnen werken: de stroom moet door de dynamo geleverd worden, omdat de koelkast anders de accu in een halve dag volkomen leeg trekt. Daarvoor is er een scheidingsrelais ingebouwd: als de dynamo werkt en dus de huishoud-accu oplaadt, klapt dat relais om en kan er stroom vloeien van de huishoud-accu naar de koelkast. Dat relais zit soms ingebouwd in het 12V-verdeelstation (soms Eelektroblok genoemd) en soms heb je daar een apart kastje voor, zoals op de foto hierboven. Het klinkt misschien gek, maar veel camperaars denken dat hun (absorptie)-koelkast niet op 12V werkt omdat de koelkast niet kouder wordt. Om te beginnen: de koelkast koelt op 230V en op gas, daar krijg je de interne temperatuur dus mee naar beneden; op 12V koelt een koelkast niet verder, hij houdt alleen de temperatuur vast, de koelkast-temperatuur wordt van binnen dus niet hoger! Die 12V is dus niet bedoeld om een koelkast op te starten, maar alleen om een al koude koelkast koud te houden. Mocht die dat ook niet doen, dan kunnen er drie oorzaken zijn:
Het signaal dat de motor draait en de dynamo/alternator spanning levert is niet beschikbaar. Bij campers tot en met Euro 4 is dat het D+-signaal vanaf de dynamo, bij Euro 5 en 6 is er een speciale voorziening in de vorm van een booster getroffen om dan stroom te leveren aan het woongedeelte van de camper. Meestal is dan de 2A tot soms 5A zekering in de D+-stuurleiding defect (zie de afbeelding hieronder, eerste zekering van rechts).
het relais dat er voor zorgt dat de koelkast alleen dan op 12V werkt (zie afbeelding) als de alternator/dynamo stroom levert blijft plakken;
de zekering (meestal 15A) in de 12V-voedingskabel of bij het elektroblok is stuk (zie de afbeelding hieronder, de vijfde zekering van rechts);
het verwarmingselement is stuk (zie hieronder).
g. verwarmingselement functioneert niet (goed);
De meeste koelkasten in campers kennen drie standen: 12V (alleen onder het rijden, tenzij je een compressie-koelkast hebt), 230V en gas. Met het elektrisch systeem is zelden iets aan de hand. Als hij het op 230V of 12V niet doet, dan is bijna altijd het verwarmingselement stuk. De enige onderdelen die defect kunnen gaan zijn de verwarmingsweerstand en het thermostaat (indien de koelkast met een thermostaat uitgerust is). Toestellen die op 12V werken hebben meestal geen thermostaat (vanwege het beperkt koelvermogen op 12V en uit kostenbesparing). Je kunt het element doormeten: van het 230V element ligt de weerstandswaarde tussen de 200 en 400 Ohm, afhankelijk van het type en voor de 12V uitvoering is dat 1,15 Ohm. Heeft jouw verwarmingselement drie draden (fase, nul en aarde), meet dan de weerstand tussen alle draden; die tussen nul en aarde en tussen fase en aarde moet oneindig groot zijn, anders is er sprake van een aardlek. Let op: ik heb al eens camperaars meegemaakt waarbij ze de koelkast wel op 230V zetten, maar vergeten de thermostaat tenminste op 1 te zetten. Staat die op nul dan gaat de koelkast nooit aan (hij is immers “koud” genoeg volgens de thermostaat!!). Indien het verwarmingselement defect is, is er geen verwarming achteraan (en dus ook geen koude-produktie). Het is redelijk eenvoudig het elektrische verwarmingselement te vervangen. Zorg dat de isolatie opnieuw aangebracht wordt, anders zal de koelkast nauwelijks koelen (eventueel nieuw isolatiemateriaal gebruiken als die beschadigd is geraakt). Wil je zeker weten of het verwarmingselement stuk is, meet dan met een Ohm-meter de weerstand van het verwarmingselement; is die heel hoog of zelfs niet meetbaar dan is het element stuk. Dat is ie ook als je een heel lage waarde meet, maar dan is tevens jouw zekering ook gesprongen. Dit verwarmingselement kun je heel eenvoudig vervangen via het ventilatie-rooster in de wand achter de koelkast. Prijzig is het ook niet: voor € 45,- heb je al een nieuwe. Pas op: deze verwarmingselementen zijn verkrijgbaar in een 12 en 230 volt uitvoering met de keuze uit een wattage tussen de 75 en 190. Bijna elke kampeerwinkel heeft ze wel; kijk dus tevoren even op die van jou welk type (12V of 230V) en welk vermogen (hoeveel Watt) er in zit. Kijk hieronder voor een filmpje op youtube over het verwisselen van het verwarmingselement via het onderste ventilatierooster.
h. Leidingen verstopt? Koelkast op zijn kop is een Broodje Aap verhaal
Volgens camper/caravanfora op internet kan een oud toestel defect gaan als metaaldeeltjes loskomen en de leidingen verstoppen. Dit zou dan meestal na verplaatsing van de koelkast gebeuren. Anderen roepen weer dat het ammoniak-kristallen zijn die de leidingen verstoppen; deze kristallen zouden zich vormen als de koelkast een tijd niet gebruikt wordt. Helaas voor al die roeptoeteraars kristalliseert ammoniak niet, alleen ammonia-zouten (zoals ammoniumchloride en ammoniumcarbonaat) doen dat en, eveneens helaas voor al die mensen, zijn deze zouten super oplosbaar in water. Het advies op die fora luidt dan dat je kunt proberen de roestdeeltjes los te krijgen door de koelkast (uitgeschakeld!) één nacht omgekeerd te laten staan, waardoor de vloeistof omgekeerd stroomt en hopelijk de metaalpartikels dan wel kristallen meeneemt. Een dag wachten nadat het toestel weer recht staat. Men kan echter niet garanderen dat de koelkast effectief zal blijven werken. Ik verwijs dit naar het land der fabelen. Het absorptieprincipe van koeling is uitgevonden door de fransman Ferdinand Philippe Edouard Carré rond 1850 en verbeterd in 1858, waarbij in plaats van zwavelzuur vanaf dat moment waterstof, amoniak en water als koelvloeistof werd gebruikt; in de huidige absorptie-koelkasten wordt dat nog steeds toegepast en is natriumchromaat als anti-oxidant toegevoegd. Nu het een volledig gesloten systeem is en er dus geen stoffen van buiten worden toegevoegd, kan er eenvoudigweg geen ‘verstopping’ plaatsvinden. Of heb jij ooit een glas water verstopt zien raken?? Ik heb nog nooit meegemaakt dat een camper-koelkast verstopt raakte en dat kan ook niet. Een oude huis-koelkast (overigens een compressor-koelkast die met andere koelvloeistof werkt) die stil staat en buiten werking is, zou kunnen “dichtslibben”, maar dan gaat het over de compressor zelf (een pomp). Het verhaal op de fora van de verstopte leidingen en de koelkast op zijn kop is voor mij een Broodje Aap verhaal; niet doen dus! Het verhaal is door een onverlaat de wereld ingeslingerd en hij zal elke keer weer verlekkerd opkijken dat het nog steeds de ronde doet; opvallend is ook dat je dit advies alleen op fora aantreft, het staat in geen enkel boekje van welke leverancier/fabrikant dan ook. En in de zeer bijzondere gevallen dat iemand het geprobeerd heeft en de koelkast daarna weer werkte, lag het zeker niet aan de zwaartekracht die zijn vloeistof “niet naar beneden kon krijgen”, maar heeft hij het euvel bij het uitbouwen ongemerkt verholpen (het gasregelventiel is er zo eentje waarbij dat gebeurt door die even van de stroom af te halen).
i. onvoldoende gastoevoer
De koelkast is een gevoelig apparaat als hij het op gas moet doen. Hij verbruikt ook maar heel weinig gas per dag (zo’n 200 gram per 24 uur en met een fles van 11 kg kun je dus wel bijna 2 maanden koelen) maar juist dit zeer lage verbruik zorgt er voor dat bij elke storing, hoe klein ook in de gastoevoer de koelkast er mee ophoudt. Wil de koelkast niet op gas aanspringen, handel dan als volgt:
Controleer of de verdeelkraan wel open staat! Het klinkt vreemd, maar er zijn camperaars die niet eens weten dat ze een verdeelblok van het gas in hun camper hebben! Meestal zit dat in één van de keukenkastjes verstopt.
Als je de koelkast omzet van 230V of 12V naar gas, dan hebben sommige merken een beveiliging ingebouwd. Je moet bij die koelkasten 20 minuten wachten voordat de beveiliging de gastoevoer open zet! Dit heeft te maken met het brandstof tanken aan de pomp: daar mag dan geen open vuur bij komen. Deze beveiliging voorkomt dus dat als jij naar de pomp toe rijdt (en de koelkast werkt op 12V) onmiddellijk na het uitschakelen van de motor over gaat op de werking op gas. Kijk even in de handleiding bij koelkast of die zulk een beveiliging ingebouwd heeft.
Start de koelkast meerdere malen, vooral als het de eerste keer sinds langere tijd is of na een gasfleswissel. Omdat de koelkast maar zo weinig gas verbruikt, duurt het ook even voordat bij een “lege”gasleiding het gas bij de gasregelklep van de koelkast komt. 1)Pas dan krijgt de koelkast echt gas en kan hij gaan werken. Maar omdat de startprocedure (gasklep open, ontsteking aan) maar kort duurt (zo’n 3- 5 seconden) en het veiligheidssysteem daarna de gasklep weer sluit als hij niet brandt, krijg je maar langzaam de lucht uit de leiding. Afhankelijk van de lengte van de leiding, kan het nodig zijn om de startprocedure 6 tot 15 maal te herhalen. Bij handbediende oudere modellen, waarbij je de knop moet indrukken om het thermokoppel te overbruggen zodat er wel gas stroomt, moet je de knop soms wel anderhalve minuut ingedrukt houden en bij voortduring de ontsteking bedienen.
Is de koelkast dan nog niet aangesprongen, luister dan of je de ontsteking hoort “tikken” als je de koelkast start (op gas). Zo neen, dan is of de accu-spanning te laag (12V) of de piëzo-ontsteking is defect.
Zit er nog genoeg gas in de fles? Juist omdat de koelkast zo zuinig omspringt met gas, is hij ook heel gevoelig voor een onderbreking van de gastoevoer.
Functioneert de gasklep nog goed? Uit ervaring weet ik dat die er soms mee ophoudt. Het is een magnetische klep die door elektriciteit open gezet moet worden. Soms werkt dat open zetten niet goed meer. Wat je kunt doen is twee dingen: geef eerst eens een tikje op de gasmagneetklep. Deze blijft soms hangen en wil dan niet openen. Als dat niet helpt de stroomtoevoer naar die gasklep even onderbreken (stekkertje er af en er weer op zetten) en proberen of die het dan wel doet. Zie pagina bij “Gasklepregelaar koelkast vervangen” in de categorie Onderhoud hoe je dat moet doen. Soms ook is de aansluiting gecorrodeerd; schoonmaken met een schuurpapiertje wil dan ook goed helpen.
Hoe oud is jouw drukregelaar? Een drukregelaar op leeftijd functioneert minder en dan wil het nog wel eens voorkomen dat de druk minder wordt dan 30 mBar (de normale druk in de gasinstallatie binnen in de camper). Juist de koelkast is daar heel gevoelig voor: de gaspit in de keuken brandt rustig door en de grootverbruiker gaskachel heeft daar ook geen last van, maar de koelkast wel. Als de drukregelaar al op leeftijd is, vervang hem dan.
Brandt de vlam? Er zijn gevallen bekend dat er een heel klein vlammetje zichtbaar was, maar de koelkast desondanks niet genoeg koelde. De oorzaak was een gedeeltelijk verstopte sproeier. Als je die vervangt is het probleem opgelost. Hoe je dat moet doen? Ga naar de beschrijving van het schoonmaken van de brander.
Heb je onlangs een heel nieuwe fles aangesloten die voor de eerste keer is gevuld? Dan kan er nog een beetje lucht in de fles achtergebleven zijn (zeker bij een dampgasfles omdat die eerste vulling wegens de kans op bevriezing van de vulstop maar voor 60% mag geschieden); die lucht gaat samen met het gas naar de koelkast, maar dan klopt de verhouding gas/lucht niet meer met als gevolg dat de koelkast-brander dooft. Omdat propaangas zwaarder is dan lucht is de oplossing heel dichtbij: koppel de gasfles even af, haal de gasfles uit de gasbun en zet hem buiten neer. Wacht 10 minuten zodat de inhoud tot rust komt waardoor de lucht bovenin de fles terecht komt om daarna de aftapkraan voorzichtig gedurend 15 seconden een klein stukje open te zetten. Wanneer er gas uit komt ruik je dat onmiddellijk en draai dan de kraan weer dicht. Nu is het probleem voor altijd bij deze fles opgelost.
Als laatste mogelijkheid blijft dan een vervuilde brander over. Hoe je die moet schoonmaken wordt in de categorie Onderhoud beschreven.
En tot slot nog de volgende storing die lijkt op onvoldoende gastoevoer maar het niet is! Bij de nieuwste Dometic koelkasten komt wel eens een besturingsprobleem voor. Bekend is een RMDT 8505 die het gewoon op elektriciteit doet, maar op gas voortdurend in storing valt na een paar uurtjes koelen. De oorzaak is een printfoutje en de oplossing het vervangen van de besturings-printplaat met bedieningspaneeltje. Een kostenpost van € 229,- (prijspeil april 2024) tenzij het in de garantieperiode (wettelijk minimaal 2 jaar overeenkomstig EU-richtlijn 44/1999/EC). plaatsvindt.
j. Brander gaat uit als je de knop loslaat
Soms blijft de brander niet branden als je de knop lolaat. Meestal duidt dit op een defecte thermokoppel (zie hier onder bij “Brander reinigen en/of onderdelen vervangen”). Maar probeer eerst eens het volgende: de knop wordt niet ver genoeg ingedrukt waardoor de stift van het thermokoppel niet ver genoeg wordt ingedrukt en de thermokoppel niet wordt geactiveerd. Je kunt dit verhelpen door de knop er af te halen, in de opening een papiertje of een kogeltje te doen en de knop er weer terug op te zetten. Nu kan de stift iets verder ingedrukt worden en kan het zijn dat het thermokoppel nu wel juist wordt geactiveerd. Mocht dit niet helpen, controleer dan eerst of het metalen, blanke draadje van de thermokoppel bij de gasvlam naar de magneetklep loopt nergens contact maakt met massa. Doet het dat wel, dan sluit dit het kleine stroompje vanaf de thermokoppel kort, waardoor dit nooit de magneetklep bereikt.
k. piëzo-ontsteking werkt niet goed
Heel soms zet je de koelkast op gas, de gasvlam springt aan het getik gaat een tijdje door en dan stopt het en de vlam dooft weer. Het eerste waar je aan denkt: het thermokoppel werkt niet. Maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn. Er zijn koelkasten waarbij het signaal van de thermokoppel aan een besturingskastje van het piëzo-element wordt doorgegeven en dan regelt dit kastje de aansturing van de gasklep. Als deze stuk is wordt de gasklep niet open gehouden en dooft de vlam. Dit schijnt voor te komen bij de Dometic RM 7655L. Oplossing: vervangen van het stuurkastje waarvan hier een afbeelding.
l. Automatische omschakeling werkt niet goed.
Er zijn koelkasten bij die een Auomatische Energie Schakelaar (AES) hebben: in principe werken ze op 230V, als die er niet is gaan ze naar 12V (als de motor loopt) en is dat ook niet het geval dan wordt automatisch gas gekozen. Nu wil deze automatische keuze wel eens niet goed werken. Twee hoofdoorzaken komen het meeste voor: de 230V wisselspanning fluctueert te sterk in spanning (vooral op drukke campings wil dat nog wel eens het geval zijn) waardoor de AES overschakelt naar gas, òf de koeling op 230V is onvoldoende en ook dan schakelt hij over op gas. Dat laatste kun je voorkomen door de koelkast niet op de hoogste thermostaat-stand te zetten, maar iets minder hoog. Die iets minder lage temperatuur kan de unit dan op 230V wel aan en dan blijft hij het dus op de walstroom doen.
Tot slot nog een bijzonderheid voor voornamelijk Dometic absorptie-koelkasten. Alle absorptie-koelkasten moeten tegenwoordig gasdicht naar de woonruimte worden geïnstalleerd. Dit om te voorkomen dat er verbrandingsgassen in de woonruimte terecht kunnen komen, vooral ook omdat ze tegenwoordig de aparte rookgasafvoer hebben weggelaten (kijk maar eens of er bij jouw een extra “schoorsteenuitgang” in het ventilatierooster zit). Dit gasdicht uitvoeren kan er toe leiden dat er op de koude wanden van de koelkast aan de buitenkant condensatie van waterdamp optreedt: er vormen zich waterdruppels. En laat nou Dometic uitgerekend op die plek het printplaatje van de aansturing hebben gemonteerd! Dat printplaatje kan dus nat worden en water en elektriciteit (ook al is dat zeer laag in stroomsterkte en spanning) verdragen zich niet zo goed. Het gevolg kan zijn dat bijvoorbeeld de koelkast van 230V omschakelt op gas, opeens uit gaat of, nog erger, op de oprit met de deur in de verluchtingsstand, in een keer aan springt (werkelijk gebeurd!). Misschien moet je er dan de vakman naar laten kijken om te kijken of aan de hand van de wijze van inbouw de mogelijkheid bestaat om ventilatie-openingen te maken zodat de kans op condensatie wat kleiner wordt. Verbreek in ieder geval de gasdichtheid van de inbouw niet, want anders loop je de kans om ‘s morgens vanwege koolmonoxide-vergiftiging niet meer wakker te worden!
De bijzonderheden van Thetford
Koelkasten van deze fabrikant hebben, voor zover mij bekend, een aantal vreemde bijzonderheden.
Sommige camperaars hebben meegedeeld dat de koelkast niet wil starten als de starttemperatuur in de koelkast te hoog is! Volgens Customer Service Engineer Benelux/International van Thetford is dat niet aan de orde. Zij zeggen: “Als de temperatuur buiten de koelkast erg hoog is dan heeft de koelkast inderdaad soms wat “hulp”nodig. Om het koelproces in dergelijke omstandigheden op gang te brengen moet de warmte weg kunnen. Deze warme lucht kan wegstromen door bijvoorbeeld de roosters er af te halen of een ventilator te monteren zodat luchtstroming op gang gebracht kan worden. De koelkast van binnenuit afkoelen met elementen is dan ook niet de oplossing of aan de orde.”
Een tweede bijzonderheid is dat hij afslaat als de spanning te laag wordt. Op campings in Frankrijk wil het nog wel eens voorkomen dat er zoveel stroompunten gemaakt zijn dat de spanning op elk stroompunt zakt tot beneden de 190V. De Thetford koelkast slaat dan automatisch in zijn beveiliging en houdt er mee op. Daarover meldt de Customer Service van Thetford: “Stroomvoorziening op campings is een issue, slechte voorzieningen op drukke campings, aan elkaar geknoopte stroomkabels zorgen ervoor dat de spanning op sommige camping terugloopt tot onder de 200 V. Thetford koelkasten schakelen echter niet uit op, zoals je schrijft bij 210 Volt, maar bij 190 Volt omdat beneden dit voltage de koelcapaciteit niet meer gewaarborgd kan worden, tevens dient de uiteindelijke afschakeling beneden de 190V ter bescherming van de elektronica. De koelkast geeft dan een foutcode aan om te waarschuwen dat de spanning onder de toelaatbare grens zakt.”
Soms verdwijnt het display bijna en kun je de touchscreen-knopjes bijna of helemaal niet meer zien. Je moet dan gokken waar ze zitten en op goed geluk iets in duwen. Nou, dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Ook hier geldt: een software-storing. Deze is te verhalpen door de koelkast even stroomloos te maken (zowel 230V als 12V!). Even achter het stekkertje loshalen of, als je daar niet bij kunt, de accupool even loshalen, halve minuut wachten en dan weer insteken. Je zult zien dat het display weer netjes oplicht!
De compressor-koelkasten van Thetford zijn heel zuinig afgesteld. Als de buitentemperatuur onder de ingestelde temperatuur van de thermostaat daalt, springt de compressor niet aan. Niet erg zou je denken: als het buiten 6⁰C is en de themostaat staat op 7⁰C, waarom zou de compressor dan moeten aanspringen? Nou, voor het vriesvak!! De koelkast gaat dan ontdooien!! Eerlijk gezegd vond ik het onbegrijpelijk, totdat Thetford het zelf in zijn handleiding opnam. En je bent niet de enige die dit vreemd vindt:
De Thetford N-serie geeft op het display een foutcode weer, hetzij in getal, hetzij door middel van de oplichtende blokjes. Download hier het document dat geldt voor alle Theford N-serie koelkasten en waarin een (kleine) sectie met de 16 foutcodes.
Thetford N3000 serie
Deze serie schijnt een automatische ontdooifase te kennen, waardoor alsdan de koelkast op ontdooien gaat. Hier het bericht op Camperforum:
De bijzonderheid van de Dometic: condensvorming op de printplaat
Er zijn nieuwere koelkasten – bijvoorbeeld de Dometic RM8551 – waarvan het display storingen aan geeft die er eigenlijk niet zijn, de koelkast gaat ongewenst aan of uit en nog meer ‘onverklaarbare storingen’. Voor de Dometic TecTower is er door de fabrikant een servicebulletin uitgegeven waarin uitvoerig wordt ingegaan op de condensvorming op de printplaat; daardoor ontstaan ongewilde foutmeldingen en in het bulletin wordt aangegeven hoe dit op te lossen. Het bedieningspaneel van deze combinatie zit in de koelkast. Daar achter zit de printplaat van de bediening op het frame van de koelkast geschroefd. Door de koeling wordt dit frame – en dus de printplaat – koud en vormt er zich condens op, en die condens zorgt voor onverklaarbare storingen tot zelfs het compleet uitvallen van de koelkast. Het is een duidelijke constructiefout en eigenlijk zou Dometic die serie koelkasten terug moeten roepen voor een wijziging van de plaatsing van de printplaat. Ze hebben echter gekozen voor een Servicebulletin, en laten de gebruikers in de kou staan! Wat je kunt proberen om het te voorkomen is het volgende: druk op de knop met het vierkantje op het bedieningspaneel (de “frameverwarming”. Deze knop verwarmt dan ook de printplaat die immers vastgeschroefd zit op het frame van de koelkast waardoor er geen condenswater op afgezet wordt. Overigens staat het als volgt in de handleiding vermeldt: “Deze modellen zijn voorzien van een frameverwarming (12V–/3,5W) voor het vriesvak. Tijdens de zomermaanden met hoge temperaturen en hogere luchtvochtigheid kan er een vorming van waterdruppels op het metalen frame plaatsvinden. Schakel dan de frameverwarming in.” De echte oplossing (verplaatsing van de printplaat) kan alleen door gespecialiseerde bedrijven worden uitgevoerd. Mocht je dus “onverklaarbare” foutmeldingen krijgen, denk daar dan even aan. Heb je een oudere koelkast denk dan aan de slogan “wat er niet op zit kan ook niet stuk!” en prijs jezelf op dat punt gelukkig.
Daarnaast meldt Dometic dat zij uit voorzorg de TEC Tower wil controleren. Uit controle is gebleken dat er een gaslek kan ontstaan bij de schroefbevestiging van de Cramer oven (vaak in combinatie met de Dometic TEC Tower) geproduceerd tussen januari 2004 en juli 2006.
1) Ik heb op Facebook al eens het volgende voorbeeld gegeven: Als jouw kookvuur het doet is het gas dus tot aan het schakelblok gekomen en moet het van dat blok nog naar de koelkast. Als die 8 mm leiding van schakelblok naar koelkast nu eens 1 meter lang is, dan is dat 0,05 liter aan gas. De koelkast start maar 3 seconden op; als die dan niet aan is, dus brandt, gaat de gasklep weer dicht. in 3 seconden verbruikt de koelkast 0,005 liter gas/lucht. Hoe lang denk je dan dat het duurt vooraleer die 0,05 liter lucht er uit is? Juist ja, tenminste 10 maal opstarten. Heel veel camperaars zijn zich daar niet van bewust, mede omdat het bijna nooit voorkomt dat hele leiding leeg is (vol zit met lucht) en op de tweede plaats omdat het gebruik van de compressor koelkast in opmars is en dan heb je dit euvel niet (Maar wel andere: lege accu bijvoorbeeld).Terug
(oorspronkelijk ontworpen: 1 februari 2019) Laatstelijk gewijzigd: 12 april 2024
Deze website gebruikt cookies om de website te verbeteren maar ook voor jou om eenvoudig berichten en reacties te kunnen plaatsen. De gegevens worden niet verstrekt aan derden. Cookie settingsRejectOK
Cookies beheren
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Cookie
Duur
Beschrijving
x-cdn
session
Paypal sets this cookie to recognise customers and process payments.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Cookie
Duur
Beschrijving
CONSENT
2 years
YouTube sets this cookie via embedded youtube-videos and registers anonymous statistical data.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.
Cookie
Duur
Beschrijving
VISITOR_INFO1_LIVE
5 months 27 days
A cookie set by YouTube to measure bandwidth that determines whether the user gets the new or old player interface.
YSC
session
YSC cookie is set by Youtube and is used to track the views of embedded videos on Youtube pages.
yt-remote-connected-devices
never
YouTube sets this cookie to store the video preferences of the user using embedded YouTube video.
yt-remote-device-id
never
YouTube sets this cookie to store the video preferences of the user using embedded YouTube video.
grootste deel van de storingen in de camper voor zijn rekening neemt is ongetwijfeld de (absorptie)koelkast. Als je op fora zoekt naar “koelkast werkt niet” wordt je bedolven onder de resultaten: deze opdracht leidt in Google tot bijna 10 miljoen resultaten! Maar vooraf moet ik even dit kwijt: jouw koelkast thuis geeft, zodra je hem aangezet hebt, na een paar uur al resultaat, maar dit mag je niet verwachten van jouw koelkast in de camper. Ik zeg altijd: geef de koelkast een halve dag (een uur of 6) de tijd en je zult merken dat die werkt. Een element dat hier mee speelt is dat een absoprtie-koelkast muisstil is: het enige wat je zou kunnen horen is het branden van een heel klein gasvlammetje, iets groter dan een waakvlam. Dit gebrek aan geluid leidt sommigen tot de conclusie dat de koelkast niet werkt! Bovendien, hoe vreemd het ook klinkt, de circulatie van de koelvloeistof wordt door de zwaartekracht gedaan (en een vlammetje dat vloeistof verhit en daardoor stijgt); daar komt dus geen motor aan te pas, zoals wel het geval is bij een koelkast thuis of de compressor-koelkast. 
Wanneer de koelkast wel werkt op gas en niet op 12V en/of 230V, dan denken heel veel camperaars “mijn zekering is stuk” en gaan ze driftig op zoek naar een zekering. Die van de 12V hebben ze meestal zo gevonden (want die zit meestal op het elektroblok/12V-verdeler), maar die van de 230V blijft onvindbaar. Dat kan kloppen: DIE IS ER NIET! Dometic en Thetford doen het bij 99% van de modellen uitsluitend met de standaard zekeringautomaat van jouw camper die bij de inlaat van jouw walstroom zit. En die ene procent die wel een zekering hebben? Die zit achter het bedieningspaneel van de koelkast: soms twee, maar vaak één glaszekering.
Soms, als het buiten echt warm is, dan koelt de absorptie-koelkast niet meer tot een temperatuur van ergens tussen de 4⁰ – 6⁰ C, de laagste temperatuur die nog aanvaardbaar is (sommige mensen hebben liever 8⁰ C. als temperatuur van hun wijn en bier en dat is natuurlijk ook goed!). Hoe komt dat?
Starttemperatuur: 21,1⁰
Wat je ook probeert, de koelkast houdt niet op met koelen, behalve als je hem helemaal uit zet. Daar kunnen drie mogelijke oorzaken voor zijn: de thermostaat zit los, is stuk, de thermistor (voeler) is stuk of de voeler zit los. Overigens: niet elke koelkast heeft een thermistor, wel hebben ze allemaal een thermostaat.
Maar soms is de thermistor stuk. De thermistor is een temperatuur-gevoelige weerstand: bij verandering van temperatuur verandert de weerstand mee. Je hebt ze met een negatieve temperatuur-coëfficiënt (hoe hoger de temperatuur, hoe lager de weerstand, de zonemaande NTC) en met een positieve temperatuur-coëfficiënt (hoe hoeger te temperatuur hoe hoger de weerstand, de PTC). NTC’s worden het meest gebruikt. Op basis van deze weerstand berekent de software van de koelkast de mate waarin hij kan koelen; als de condensor te warm wordt moet hij minder hard gaan koelen. De thermistor zit achter op de koelribben van de condensor en kun je vervagen door het ventilatie-rooster er af te halen.
Hier moet je onderscheid maken tussen compressor-koelkasten (die alleen werken op 230V en 12V) en absorptie-koelkasten (die daarnaast ook nog op gas kunnen werken). Voor absorptie-koelkasten is er een speciale voorziening om op 12V te kunnen werken: de stroom moet door de dynamo geleverd worden, omdat de koelkast anders de accu in een halve dag volkomen leeg trekt. Daarvoor is er een scheidingsrelais ingebouwd: als de dynamo werkt en dus de huishoud-accu oplaadt, klapt dat relais om en kan er stroom vloeien van de huishoud-accu naar de koelkast. Dat relais zit soms ingebouwd in het 12V-verdeelstation (soms Eelektroblok genoemd) en soms heb je daar een apart kastje voor, zoals op de foto hierboven. Het klinkt misschien gek, maar veel camperaars denken dat hun (absorptie)-koelkast niet op 12V werkt omdat de koelkast niet kouder wordt. Om te beginnen: de koelkast koelt op 230V en op gas, daar krijg je de interne temperatuur dus mee naar beneden; op 12V koelt een koelkast niet verder, hij houdt alleen de temperatuur vast, de koelkast-temperatuur wordt van binnen dus niet hoger!
Toestellen die op 12V werken hebben meestal geen thermostaat (vanwege het beperkt koelvermogen op 12V en uit kostenbesparing). Je kunt het element doormeten: van het 230V element ligt de weerstandswaarde tussen de 200 en 400 Ohm, afhankelijk van het type en voor de 12V uitvoering is dat 1,15 Ohm. Heeft jouw verwarmingselement drie draden (fase, nul en aarde), meet dan de weerstand tussen alle draden; die tussen nul en aarde en tussen fase en aarde moet oneindig groot zijn, anders is er sprake van een aardlek. 
Volgens camper/caravanfora op internet kan een oud toestel defect gaan als metaaldeeltjes loskomen en de leidingen verstoppen. Dit zou dan meestal na verplaatsing van de koelkast gebeuren. Anderen roepen weer dat het ammoniak-kristallen zijn die de leidingen verstoppen; deze kristallen zouden zich vormen als de koelkast een tijd niet gebruikt wordt. Helaas voor al die roeptoeteraars kristalliseert ammoniak niet, alleen ammonia-zouten (zoals ammoniumchloride en ammoniumcarbonaat) doen dat en, eveneens helaas voor al die mensen, zijn deze zouten super oplosbaar in water. Het advies op die fora luidt dan dat je kunt proberen de roestdeeltjes los te krijgen door de koelkast (uitgeschakeld!) één nacht omgekeerd te laten staan, waardoor de vloeistof omgekeerd stroomt en hopelijk de metaalpartikels dan wel kristallen meeneemt. Een dag wachten nadat het toestel weer recht staat. Men kan echter niet garanderen dat de koelkast effectief zal blijven werken. Ik verwijs dit naar het land der fabelen.
Heel soms zet je de koelkast op gas, de gasvlam springt aan het getik gaat een tijdje door en dan stopt het en de vlam dooft weer. Het eerste waar je aan denkt: het thermokoppel werkt niet. Maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn. Er zijn koelkasten waarbij het signaal van de thermokoppel aan een besturingskastje van het piëzo-element wordt doorgegeven en dan regelt dit kastje de aansturing van de gasklep. Als deze stuk is wordt de gasklep niet open gehouden en dooft de vlam. Dit schijnt voor te komen bij de Dometic RM 7655L. Oplossing: vervangen van het stuurkastje waarvan hier een afbeelding. 
Sommige camperaars hebben meegedeeld dat de koelkast niet wil starten als de starttemperatuur in de koelkast te hoog is! Volgens Customer Service Engineer Benelux/International van Thetford is dat niet aan de orde. Zij zeggen: “Als de temperatuur buiten de koelkast erg hoog is dan heeft de koelkast inderdaad soms wat “hulp”nodig. Om het koelproces in dergelijke omstandigheden op gang te brengen moet de warmte weg kunnen. Deze warme lucht kan wegstromen door bijvoorbeeld de roosters er af te halen of een ventilator te monteren zodat luchtstroming op gang gebracht kan worden. De koelkast van binnenuit afkoelen met elementen is dan ook niet de oplossing of aan de orde.”
Soms verdwijnt het display bijna en kun je de touchscreen-knopjes bijna of helemaal niet meer zien. Je moet dan gokken waar ze zitten en op goed geluk iets in duwen. Nou, dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Ook hier geldt: een software-storing. Deze is te verhalpen door de koelkast even stroomloos te maken (zowel 230V als 12V!). Even achter het stekkertje loshalen of, als je daar niet bij kunt, de accupool even loshalen, halve minuut wachten en dan weer insteken. Je zult zien dat het display weer netjes oplicht! 
Er zijn nieuwere koelkasten – bijvoorbeeld de Dometic RM8551 – waarvan het display storingen aan geeft die er eigenlijk niet zijn, de koelkast gaat ongewenst aan of uit en nog meer ‘onverklaarbare storingen’. Voor de Dometic TecTower is er door de fabrikant een servicebulletin uitgegeven waarin uitvoerig wordt ingegaan op de condensvorming op de printplaat; daardoor ontstaan ongewilde foutmeldingen en in het bulletin wordt aangegeven hoe dit op te lossen. Het bedieningspaneel van deze combinatie zit in de koelkast. Daar achter zit de printplaat van de bediening op het frame van de koelkast geschroefd. Door de koeling wordt dit frame – en dus de printplaat – koud en vormt er zich condens op, en die condens zorgt voor onverklaarbare storingen tot zelfs het compleet uitvallen van de koelkast. Het is een duidelijke constructiefout en eigenlijk zou Dometic die serie koelkasten terug moeten roepen voor een wijziging van de plaatsing van de printplaat. Ze hebben echter gekozen voor een Servicebulletin, en laten de gebruikers in de kou staan! Wat je kunt proberen om het te voorkomen is het volgende: druk op de knop met het vierkantje op het bedieningspaneel (de “frameverwarming”. Deze knop verwarmt dan ook de printplaat die immers vastgeschroefd zit op het frame van de koelkast waardoor er geen condenswater op afgezet wordt. Overigens staat het als volgt in de handleiding vermeldt: “Deze modellen zijn voorzien van een frameverwarming (12V–/3,5W) voor het vriesvak. Tijdens de zomermaanden met hoge temperaturen en hogere luchtvochtigheid kan er een vorming van waterdruppels op het metalen frame plaatsvinden. Schakel dan de frameverwarming in.” 
